kiełzno
-
krótki, metalowy pręt przy uździe, zakładany koniowi do pyska, umożliwiający skuteczniejsze kierowanie zwierzęciem
-
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Świat zwierząt
hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt -
synonimy: wędzidło
-
Cena kiełzna nie występuje często na kartach rachunków, gdyż zapewne jego koszt uwarunkowany był ceną uzdy.
źródło: NKJP: Zofia Wilk Woś: Broń i oporządzenie jeździeckie w inwentarzach mieszczan krakowskich z drugiej połowy XV wieku, 2000
Gniady ogierek, na oko pięcioletni, którego mu użyczono, był mimo sporego temperamentu wspaniale ujeżdżony i miał cudowny ruch. Raz pchnięty łydką, szedł chętnie do przodu, szukając równego kontaktu z kiełznem, i kipiał niespożytą, radosną energią.
źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
Koń faktycznie szalał, trząsł łbem, chrapał i gryzł ociekające pianą kiełzno.
źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
liczba pojedyncza liczba mnoga M. kiełzno
kiełzna
D. kiełzna
kiełzen
kiełzn
C. kiełznu
kiełznom
B. kiełzno
kiełzna
N. kiełznem
kiełznami
Ms. kiełźnie
kiełznach
W. kiełzno
kiełzna
-
psł. dial. *chl̥stati, *chl̥stiti
Wtórny rzeczownik odczasownikowy od wcześniej zaświadczonych pol. kiełznać, chełznać. Psł. dial. *chl̥stati, *chl̥stiti (dźwiękonaśladowcze) miały warianty ze ze spółgłoskami dźwięcznymi *chl̥zdati, *chl̥zditi (st.pol. od XVII w. ochełzdać 'o wędzidle', skąd z przyr. *-nǫ- *chl̥zdnąti (z uproszczeniem grupy spółgłoskowej) pol. chełznąć. Pierwotne znaczenie 'smagać, bić głośno', 'poskramiać; kiełzać' (Sław.).