-
duży, okazały budynek, zwykle siedziba instytucji państwowych
-
CZŁOWIEK I TECHNIKA
Budownictwo
rodzaje budowli i ich cechy
-
-
- gmach gimnazjalny, ministerialny, muzealny, publiczny, rządowy, samorządowy, sądowy, sejmowy, szkolny, uniwersytecki; dwupiętrowy, dwuskrzydłowy, czteropiętrowy, wielopiętrowy, 10-piętrowy, 40-piętrowy; murowany;
- duży, monumentalny, okazały, olbrzymi, potężny, wielki; dawny, neogotycki, stary, zabytkowy; osobny; niedokończony; nowoczesny, piękny, reprezentacyjny, wspaniały gmach
- gmach ambasady, biblioteki/Biblioteki jakiejś, dworca, filharmonii, gimnazjum, Kancelarii jakiejś, KC, magistratu, muzeum/Muzeum jakiegoś, opery/Opery jakiejś, parlamentu/Parlamentu, PAU, poczty, prokuratury, uczelni, sądu, sejmu/Sejmu, senatu/Senatu, straży pożarnej, szkoły, teatru/Teatru jakiegoś, telewizji, użyteczności publicznej, urzędu/Urzędu jakiegoś, WSP, Politechniki jakiejś, Instytutu jakiegoś, Wydziału jakiegoś
- domy i gmachy
- dach, fasada, fronton, fundamenty, hall, parter, piętro, podziemia, schody, skrzydło, ściana, teren, wnętrze; budowa, modernizacja, otwarcie, plan, projekt, remont gmachu
- wejście do gmachu; wyjście z gmachu
- gmach runął, stanął/stoi gdzieś
- budować, wybudować, wznieść/wznosić, zaprojektować, zbudować; burzyć, podpalić, zburzyć gmach
- wejść/wchodzić do gmachu; wyjść/wychodzić z gmachu
- podjechać/podjeżdżać pod gmach
- demonstrować, manifestować przed gmachem
- urzędować w gmachu
-
|
Wspólnym wysiłkiem wznieśli wspaniałe mury. Już kończyli budowę, gdy nieoczekiwanie cały gmach rozsypał się w gruzy.
źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996
|
|
Wszedł do gmachu komendy wojewódzkiej milicji i udał się na drugie piętro, gdzie mieściła się siedziba komendanta Służby Bezpieczeństwa.
źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1993
|
|
W latach 1877-79 z inicjatywy prezydenta Mikołaja Zyblikiewicza wybudowano reprezentacyjny gmach dla straży ogniowej. Autorem projektu neogotyckiego budynku był Maciej Moraczewski.
źródło: NKJP: (WT): Katastrofa oficyn, Dziennik Polski, 2000-10-18
|
|
[...]postanowił wznieść gmach, który pomieściłby krakowską kolekcję sztuki japońskiej. Asymetryczną, drewniano-kamienno-metalową budowlę w kształcie japońskiej fali budowało pod Wawelem 550 ludzi przez ponad 300 tys. godzin.
źródło: NKJP: Katarzyna Bik: Centrum „Manggha” w Krakowie, Gazeta Wyborcza, 1994-11-23
|
|
Dzięki obietnicy Niemców nieatakowania gmachów publicznych zajętych przez tymczasowe władze i obietnicy wycofania się z Paryża, pomiędzy „Résistance” i Niemcami zostało zawarte zawieszenie broni.
źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957
|
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny:
m3
|
liczba pojedyncza |
liczba mnoga |
|
| M. |
gmach
|
gmachy
|
|
| D. |
gmachu
|
gmachów
|
|
| C. |
gmachowi
|
gmachom
|
|
| B. |
gmach
|
gmachy
|
|
| N. |
gmachem
|
gmachami
|
|
| Ms. |
gmachu
|
gmachach
|
|
| W. |
gmachu
|
gmachy
|
|
-
|
+ |
gmach |
+ |
|
|
|
+ |
gmach |
+ |
|
-
śr.-w.-niem.
gemach
'miejsce wygodnego wypoczynku, pokój, mieszkanie'
CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SPXVI
SKN
SJPXVII
STR: (inne znaczenie)
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 13.12.2010