UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kwiat

Chronologizacja

XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *květъ

1. akacjowy

Definicja

część rośliny o kolorowych płatkach, w której znajdują się elementy służące do rozmnażania

Noty o użyciu

Wyraz używany w botanice także w odniesieniu do roślin, których części służące rozmnażaniu nie mają płatków.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kwiatek

Połączenia

  • akacjowy, lipowy kwiat; miododajne; wonne kwiaty
  • kwiat goździka, krzewu jaśminu, róży; kwiaty fiołków, tulipanów
  • płatki kwiatu; cebule; pyłek kwiatów
  • kwiaty rozwinęły pąki

Cytaty

- Słyszałam taką plotkę, że swego czasu Kleopatra przywiozła do Rzymu sadzonkę krzewu, którego kwiaty wydzielały silny aromat pozbawiający mężczyzn woli, dzięki czemu łatwo przychodziło królowej prowadzić negocjacje.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008

Wiosną lipy wypuszczają miliony zielonych liści, które sprowadzają na ziemię słońce. Latem ich wonne kwiaty przyciągają chmary owadów.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Zbiera się pyłek jednych kwiatów i przenosi go na kwiaty zupełnie inne. Nie zawsze daje to wyniki, ale czasem tą drogą rodzą się nasiona, z których wyrośnie nowa, niepodobna do żadnej innej roślina.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Atlantyda, wyspa ognia, 1967

Najlepiej, by ule stały wśród miododajnych kwiatów - sugeruje Kowalski.

źródło: NKJP: Ule zdobią ich ogrody, Dziennik Polski, 2008-07-26

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kwiat
kwiaty
D. kwiatu
kwiatów
C. kwiatowi
kwiatom
B. kwiat
kwiaty
N. kwiatem
kwiatami
Ms. kwiecie
kwiatach
W. kwiecie
kwiaty

2. w wazonie

Definicja

ozdobna roślina o różnym kształcie, kolorze i zapachu, służąca jako element dekoracyjny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ozdobne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kwiatek
hiperonimy:  roślina

Połączenia

  • pachnący; ładny, piękny; zasuszony kwiat; kwiaty cięte, doniczkowe; świeże; egzotyczne; ogrodowe; leśne; polne; jesienne; wiosenne; zimowe; cieplarniane; ozdobne
  • kwiaty z łąki
  • kwiat w butonierce, w wazonie
  • bukiecik, bukiet, kompozycje, pęk, wiązanka; kępy, klomb; kosz; woń, zapach kwiatów
  • kompozycje; wianek z kwiatów
  • wazon na kwiaty
  • przystrojony kwiatami
  • wkładać kwiat do wazonu, układać kwiaty w wazonach; wpinać kwiat we włosy; hodować, pielęgnować, podlewać; sadzić, siać, zrywać; sypać kwiaty
  • obsypywać kwiatami
  • wianki uplecione z kwiatów

Cytaty

− Prawdziwy bal, prawdziwa dama i prawdziwa róża − szepnął, trochę zaskoczony, że kobieta, wkładająca kwiat do wazonu, wygląda nie gorzej od telewizyjnych prezenterek.

źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002

- No, ten jakiś wasz kuzyn - tłumaczyła Riri i wpinając kwiat we włosy popatrzyła zalotnie na mediolańczyka, który od pierwszego dnia szczególnie wpadł jej w oko.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001

Jesienne kwiaty - cynie, nasturcje, astry i dalie - dogasają w ogrodzie.

źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Dom nad Oniego, 2006

Między mamą a babcią coraz więcej wzajemnych pretensji, nie mogą się zgodzić, jakie kwiaty posadzić na grobie, czy zdobić granitową płytę, czy litery mają być złocone.

źródło: NKJP: Bohdan Sławiński: Królowa Tiramisu, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kwiat
kwiaty
D. kwiatu
kwiatów
C. kwiatowi
kwiatom
B. kwiat
kwiaty
N. kwiatem
kwiatami
Ms. kwiecie
kwiatach
W. kwiecie
kwiaty

Skróty

kw.

3. wzór

Definicja

wzór roślinny umieszczany na materiałach lub przedmiotach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wzory

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kwiatek

Połączenia

  • kwiat na fartuchu
  • bluzka, chusta, garnitur, koszula, spodnie, spódnica, suknia, szal, szlafrok; cerata, dywan, obrus; materiał, sukno; dzbanuszek, filiżanki; kanapa, leżak w kwiaty
  • haftować kwiat na czymś
  • (poręcz) rzeźbiona w kwiaty, (suknia) wyszywana w kwiaty

Cytaty

Ma na sobie szlafrok w kwiaty i pantofle obszyte białym króliczym futerkiem.

źródło: NKJP: Marek Karpiński: Najstarszy zawód świata. Historia prostytucji, 2010

Ona pod umbrelką pachnąca i ślicznie zaróżowiona, w sukni w barwne kwiaty z bufiastymi rękawkami, z koronkami wokół głębokiego dekoltu, w kapeluszu z wielkim rondem i szarfą związaną fantazyjnie i luźno w kokardę pod szyją.

źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002

Na stole, na obrusie w czerwone kwiaty, wyszachrowanym od złodziejki kolejowej, między kieliszkami, książkami i nadgryzionymi kanapkami leżały gołe i brudne nogi Apoloniusza.

źródło: NKJP: Tadeusz Borowski: Pożegnanie z Marią, 1947

Dziewczyna o bladej, wykrzywionej twarzy, szeroko rozwartych ustach i ramionach przykrytych chustą w czerwone kwiaty, nie tęskni za krajem – po prostu coś ją boli.

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

Siedzieli wokół, pijąc herbatę z ozdobnych, białych filiżanek w kwiaty.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kwiat
kwiaty
D. kwiatu
kwiatów
C. kwiatowi
kwiatom
B. kwiat
kwiaty
N. kwiatem
kwiatami
Ms. kwiecie
kwiatach
W. kwiecie
kwiaty

Inne uwagi

Zwykle lm

4. elita

Definicja

książk. 
grupa ludzi, która wyróżnia się w danej społeczności ze względu na pewne cenione wysoko cechy lub dobra albo przywileje, jakie posiada

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  elita, śmietanka

Połączenia

  • kwiat inteligencji; ludzkości; młodzieży; nauki; polskiej armii; rycerstwa

Cytaty

Pierwszy raz kwiat warszawskiej młodzieży stłoczył się tak tłumnie w katolickim kościele.

źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004

Papieska Akademia Nauk jest doskonałym miejscem do wyrafinowanych intelektualnych konfrontacji. Skupia kwiat światowej nauki, kilkudziesięciu laureatów Nagrody Nobla, ludzi różnych wyznań i narodów.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002

Walcząc niehonorowo, w błocie, Anglicy wygrali bitwę pod Azincourt, przy okazji wyrzynając kwiat francuskiego rycerstwa.

źródło: NKJP: Romuald Pawlak: Wolę być wolny niż ważny, Esensja, 2005-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kwiat
kwiaty
D. kwiatu
kwiatów
C. kwiatowi
kwiatom
B. kwiat
kwiaty
N. kwiatem
kwiatami
Ms. kwiecie
kwiatach
W. kwiecie
kwiaty

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + kwiat +
CZEGO

Frazeologizmy

dzieci kwiaty
kwiat lotosu
kwiat muszkatołowy
kwiat muszkatowy
w kwiecie wieku II
w kwiecie wieku I
Data ostatniej modyfikacji: 17.06.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj