UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sprawa

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Rzeczownik od przedrostkowego czasownika sprawić; ob. prawić

1. do załatwienia

Definicja

wszystko, co dotyczy kogoś lub czegoś, będącego przedmiotem zainteresowania lub troski

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  interes

Połączenia

  • cudza, własna; bieżąca, dawna; dana, konkretna; sporna; wielka; poważna, ważna; pilna; skomplikowana, trudna; delikatna; dziwna, tajemnicza sprawa; sprawa osobista; służbowa; urzędowa; wewnętrzna; państwowa; zagraniczna; polska; łatwa; ludzkie; codzienne; swoje; niektóre sprawy; sprawy materialne, społeczne; publiczne; zawodowe; międzynarodowe
  • sprawa bezpieczeństwa; integracji; pomocy, umowy; granic; uczuć
  • sprawy i problemy, sprawy i rzeczy; ludzie i sprawy
  • koniec; rozstrzygnięcie, sedno, zakończenie; znaczenie sprawy
  • komisja, urząd do spraw jakichś
  • decyzja; udział; rozmowy w sprawie
  • sprawa przyszła; zaczęła się; istnieje; wydaje się jakaś; przedstawia się jakoś; dzieje się; stanęła; pozostaje; wymaga czegoś
  • rozstrzygnąć/rozstrzygać, rozwiązać, uregulować, wyjaśnić, zakończyć, załatwić/załatwiać; poruszyć, przedstawić; omawiać; widzieć; znać; pamiętać; przemyśleć, zbadać; rozumieć sprawę
  • kierować sprawami
  • wrócić do sprawy
  • chodzi o sprawę
  • myśleć; rozmawiać; wiedzieć o sprawie

Cytaty

X chciał wiedzieć, czy istniejące do tej pory w domach kultury sekcje będą się musiały zwracać ze swoimi sprawami do dyrektora Centrum czy do kierownika filii?

źródło: NKJP: Anna Dziedzic: Administracja będzie tańsza, Dziennik Zachodni, 2003-12-17

Stąd również wynikała skłonność Francji do załatwienia sprawy granic Polski na wschodzie, co pozwoliłoby jej skupić większą uwagę na zachodzie.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Gdybym złożył swoją delikatną sprawę w profesjonalne ręce, na pewno wszystko potoczyłoby się inaczej...

źródło: NKJP: Katarzyna Pisarzewska: Koncert łgarzy, 2009

Polskie społeczeństwo oburzone jest do głębi sprawą obywatela Józefa Heresztyna (mieszkającego we wschodniej Francji), bezprawnie deportowanego na wyspę Korsykę (miejscowość Calacucia).

źródło: NKJP: Zdzisław Smektała: Chcica czyli Billie Holiday..., 2006

W sprawach materialnych była tak niezaradna, że kiedy wkrótce facet okazał się ponurym gburem i postanowiła się rozwieść, nie zobaczyła ani grosza z pieniędzy swojego zamożnego męża.

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d`amore, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sprawa
sprawy
D. sprawy
spraw
C. sprawie
sprawom
B. sprawę
sprawy
N. sprawą
sprawami
Ms. sprawie
sprawach
W. sprawo
sprawy

Składnia

bez ograniczeń + sprawa +
(JAKA)
bez ograniczeń + sprawa +
(KOGO/CZEGO)

2. przed sądem

Definicja

postępowanie sądowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

Połączenia

  • sprawy o wykroczenia
  • śledztwo w sprawie
  • mieć; prowadzić sprawę; skierować sprawę do sądu

Cytaty

Obaj mężczyźni zostali zatrzymani w piątek w Lublinie na polecenie katowickiej prokuratury, która prowadzi sprawę przekazaną jej z tego miasta.

źródło: NKJP: Policjant z granatami, Dziennik Polski, 2002-01-21

W sprawach cywilnych interesy stron pozostają często w konflikcie. Prawo do sądu musi być ukształtowane tak, aby obie strony, w tym pozwany, korzystały z równych gwarancji rzetelnej procedury.

źródło: NKJP: Andrzej Goszczyński: Pisma z kwitkiem, Polityka, nr 2379, 2002-12-07

Najgorzej zresztą było ze sprawami o szpiegostwo. Dwie z nich ciągnęły się niepokojąco długo.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sprawa
sprawy
D. sprawy
spraw
C. sprawie
sprawom
B. sprawę
sprawy
N. sprawą
sprawami
Ms. sprawie
sprawach
W. sprawo
sprawy

Składnia

bez ograniczeń + sprawa +
(JAKA)
bez ograniczeń + sprawa +
(o CO)

3. narodowa

Definicja

książk. 
zadanie do wykonania, które postrzegane jest przez mówiącego jako szczególnie ważne i przynoszące człowiekowi chwałę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • sprawa narodowa
  • dobro sprawy
  • służyć sprawie

Cytaty

Przeszłość jest ważna tylko do pewnego stopnia. Jeśli ktoś dobrze służy naszej sprawie, to fakt, kim był przed rewolucją albo co robiła jego rodzina, ma znaczenie drugorzędne.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Miałem parę spięć z towarzyszami radzieckimi i uważałem, że nie jest to dobre dla sprawy.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Ale kiedy w 1914 roku zjawiają się emisariusze, pragnący go pozyskać dla sprawy narodowej, odmawia.

źródło: NKJP: KOT: WZLOTY I KNOTY, Gazeta Poznańska, 2003-09-13

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sprawa
sprawy
D. sprawy
spraw
C. sprawie
sprawom
B. sprawę
sprawy
N. sprawą
sprawami
Ms. sprawie
sprawach
W. sprawo
sprawy

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

coś jest sprawą czegoś
godny lepszej sprawy
wart lepszej sprawy
i po sprawie
ktoś bierze sprawy w swoje ręce
ktoś oddaje sprawę do kogoś
ktoś oddał sprawę do kogoś
ktoś oparł sprawę o bufet
ktoś opiera sprawę o bufet
ktoś postawił sprawę na ostrzu noża
ktoś robi sprawę z czegoś
ktoś stawia sprawę na ostrzu noża
ktoś wsadza nos w nie swoje sprawy
ktoś wtyka nos w nie swoje sprawy
ktoś pcha nos w cudze sprawy
ktoś wpycha nos w nie swoje sprawy
ktoś wściubia nos w nie swoje sprawy
ktoś wścibia nos w nie swoje sprawy
ktoś wściubia nos w cudze sprawy
ktoś wścibia nos w cudze sprawy
ktoś wsadził nos w nie swoje sprawy
ktoś wetknął nos w nie swoje sprawy
ktoś wściubił nos w nie swoje sprawy
ktoś wziął sprawy w swoje ręce
ktoś zdaje sobie sprawę
ktoś zdał sobie sprawę
ktoś zrobił sprawę z czegoś
na dobrą sprawę
nie ma sprawy
słoń a sprawa polska
sprawa gardłowa
sprawa życia i śmierci
te rzeczy
te sprawy
z uporem godnym lepszej sprawy
z zapałem wartym lepszej sprawy
z uporem wartym lepszej sprawy
z zapałem godnym lepszej sprawy
za sprawą

Przysłowia

Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
Data ostatniej modyfikacji: 23.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj