UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rzucać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *ŕuťati

Zob. rzucić

1. kamieniem

Definicja

trzymając coś w ręce, wykonywać gwałtowny ruch i w jego końcowej fazie wypuszczać to z ręki, w wyniku czego przedmiot ten zaczyna się poruszać w powietrzu z dużą prędkością

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

rzucać bomby, granaty, kamienie, kotwicę, niedopałki, papierki, papierosa, petardy, śmieci, wianki
rzucać butelkami, dyskiem, kamieniem, krzesłem, kubkiem, oszczepem, przedmiotami, szklanką, talerzami; kostką, monetą; kolegą, przeciwnikiem, rywalem
rzucać do morza, do rzeki, do wody
rzucać na chodnik, na podłogę, na ulicę, na ziemię
rzucać o mur, o ścianę; o podłogę, o ziemię
rzucać w katechetę, w kolegę, w nauczyciela, w siostrę
rzucać celnie

Cytaty

	Mateusz Markiewicz w kategorii junior młodszy rzucił oszczepem 58.80 m i zajął pierwsze miejsce. Drugie miejsce w tej samej kategorii wywalczyła Małgorzata Dyl rzucając oszczep na odległość 36.86 m. źródło: KWSJP: Sukces Uli Jasińskiej, Głos Pasłęka nr 2004, 2004
	Fred zainkasował właśnie pieniądze za grę w szajby i znudzony zaczął rzucać kawałkami cegły przez trzepak. źródło: KWSJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999
	Czasem zatrzymywał się przy stole i stukał ołówkiem w różowy wykres, na którym wiły się różnokolorowe linie pokładów geologicznych, a potem zaczynał bazgrać na papierze podobne linie i znaczki albo obliczać coś na marginesie, a na końcu przekreślał wszystko, rzucał ze zdenerwowania ołówek i znów chodził po pokoju. źródło: KWSJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	A jednak, gdy załogi rajdowe zapoznawały się z trasą 1.OS-u, to widzieliśmy grupę wzburzonych mieszkańców, a nawet kamerę telewizyjną. Na 2.OS-ie jakiś człowiek ze złością rzucał kamieniami w cywilne samochody rajdowców. źródło: KWSJP: Bartłomiej Henryk Czekański: Samochodowy Rajd Karkonoski '99, Gazeta Wrocławska, 1999
	Znudzony żonglerką, zaczął rzucać we mnie, przy aprobacie kolegów. źródło: KWSJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Ustalono, że 24-letnia kobieta wielokrotnie uderzała swą córkę ręką, dusiła poduszką, a nawet rzucała o podłogę. W trakcie popełniania przestępstwa była trzeźwa, choć niewykluczone, że działała w szoku. źródło: NKJP: To matka prawdopodobnie pobiła na śmierć córeczkę, Metropol, 2001
	A co zrobić, gdy wydaje się, że za chwilę eksplodujemy? Bić poduszki, rzucać talerzami o podłogę, krzyczeć w lesie, głęboko oddychać? Biegać do siódmych potów, choćby po schodach, ćwiczyć na siłowni, grać w tenisa? Tak radzą specjaliści od uwalniania agresji. źródło: NKJP: Zatrzymaj się Wojciech Eichelberger w rozmowach z Renatą Dziurdzikowską, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucać

Składnia

Rz_osobowy	+	rzucać	+	CO + DOKĄD
Rz_osobowy	+	rzucać	+	CZYM + (w KOGO/CO)
	+	rzucać	+	KIM/CZYM + o CO

2. światło

Definicja

powodować powstawanie określonych zjawisk świetlnych

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

rzucać blask, cień, światło; obraz
rzucać na ekran, na ścianę, na szybę, na twarz; na kliszę

Cytaty

	Słońce już dawno zaszło, lampy rzucały słabe światło. źródło: KWSJP: Mariusz Sieniewicz: Żydówek nie obsługujemy, 2005
	Słońce wychyla się zza śnieżnej czapy na altanie, pokazuje się jako wieloramienna gwiazda w szczelinie między wieżowcami albo przez dziury w chmurach rzuca jasne plamy na fotografowany pejzaż. źródło: KWSJP: Eksperymenty i przypadki, Dziennik Polski - Kraków, 2004-02-10
	Czerwonawy płomień sześciu czy siedmiu lamp, przymocowanych do balustrady, rzucał na te twarze silne a niesamowite światło. źródło: KWSJP: Teodor Parnicki: Srebrne orły. Powieść historyczna, 1945
	Parasol rzucał cień na jego opaloną twarz. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962
	Istnieje kilka różnych typów skanerów: [...] do slajdów - specjalne urządzenia do skanowania slajdów, składające się z wewnętrznego rzutnika slajdów, który rzuca obraz na matrycę światłoczułą, podobną do tych stosowanych w aparatach fotograficznych [...] źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

rzucać

CO + (na CO)

3. palenie

Definicja

zaprzestawać wykonywania jakiejś czynności, którą wcześniej wykonywało się regularnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie uzależnienia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

opuszczać, porzucać

Połączenia

rzucać fajki, nałóg, palenie, papierosy; naukę, posadę, pracę, studia, szkołę, uczelnię, uniwersytet

Cytaty

	Z kolei Bożena Dykiel w „Rozmowach kontrolowanych” zapytana, dlaczego tak dużo pali odparła zaskoczona: „Bo ja właśnie rzucam palenie”. źródło: KWSJP: OLO: W płucko strzelanie na ekranie, Super Express, 1998, nr 11/3
	Ci ideowi ludzie z dnia na dzień rzucali pracę, przerywali naukę, żegnali się z rodziną, by czym prędzej pośpieszyć na pola bitewne Hiszpanii. źródło: KWSJP: Antoni Libera: Madame, 1998
	Klimat początku lat 90, kiedy to najzdolniejsi rzucali studia, by rozpocząć karierę na rynku pracy - przeminął. źródło: NKJP: Ambitni do kwadratu, Dziennik Polski, 2006-01-19
	Choć latają bez opamiętania, balony jeszcze im się nie śnią po nocach, ale gdy tylko lecący balon zobaczą, to rzucają wszystko i pędzą obserwować. źródło: NKJP: Gabriela Pewińska: Ślub w balonie, Wieczór Wybrzeża, 2000-02-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

4. żonę

Definicja

pot.

zrywać związek z bliską osobą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

opuszczać, porzucać

Połączenia

rzucać chłopaka, dziewczynę, męża, żonę
rzucać kogoś dla innej kobiety, dla innego mężczyzny, dla młodszej

Cytaty

Żona na ogół zostaje z mężem, opiekuje się nim, leczą się razem; mąż zwykle rzuca żonę alkoholiczkę.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Gdyby zamilkły kobiety, 2005

Zachowuje się jak nastolatka, co rzuca chłopaka, który jej się znudził.

źródło: NKJP: Internet

Byli gotowi rzucać dla niej żony, dzieci, domy i zaczynać wszystko od nowa. A ona tłumaczyła im spokojnie, że już ma męża.

źródło: NKJP: Hanna Samson: Wojna żeńsko-męska i przeciwko światu, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

KOGO

5. słowa

Definicja

wypowiadać określone słowa szybko i krótko

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

mówić, wypowiadać

Połączenia

rzucać hasło, pomysł, pytanie, słowa, stwierdzenie, zdania
rzucać chłodno, gniewnie, krótko, mimochodem, opryskliwie, oschle, ostro, ponuro, półgłosem, sucho, wyzywająco

Cytaty

	Uśmiechał się i od czasu do czasu rzucał kilka zdań tonem autorytatywnym. źródło: KWSJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977
	Nagle ktoś rzuca hasło „konstytucja”, wtedy wszyscy zaczynają sobie pomagać nawzajem i wspólnymi siłami, z udziałem małego chłopca, błyskawicznie układają ostatnią cegłę. źródło: KWSJP: Magdalena Mughrabi: Irak codzienny, Polityka, 2005
	Na początku rewolucji Kazachowie (tak nazywają stepowych Kirgizów) tworzą partię Ałasz. Ogłasza ona autonomię Kazachstanu pod nazwą Ałasz-Ordy, nawiązuje również współpracę z Tatarami kazańskimi, Kałmukami, Baszkirami i Turkiestanem: Bolszewicy rzucają hasło zupełnej niezależności. źródło: KWSJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi. Wspomnienia starobielskie. Walka, 1947
	[...] osadzał konia przed pierwszą lepszą chałupą, wpadał w drzwi i jakby spragniony, rzucał: - Macie zsiadłe mleko? źródło: KWSJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997
	W stronę odpływającego Kuryłły rzucał wściekłe słowa, zaciskał pięści w bezsilnej złości. źródło: KWSJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy	+	rzucać	+	CO
Rz_osobowy	+	rzucać	+	MOWA WPROST

6. na papier

Definicja

pot.

utrwalać na określonej powierzchni lub nośniku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przelewać

Połączenia

rzucać na papier, na płótno

Cytaty

„Czerwono-białe i czarne” to 40 obrazów namalowanych od września ubiegłego roku. [...] Szukam nowych sposobów rzucania tych plam na płótno , odkrywam możliwości kontrolowania przypadku i za każdym razem staram się znaleźć odpowiedź na odwieczny dylemat malarzy: kiedy obraz jest skończony?

źródło: NKJP: Skolimowski i obrazy, Dziennik Polski, 2006-05-26

Ratajczak ma prawo do prywatnych poglądów, choć trudno byłoby mi je zrozumieć - powiedział dyr. Wróblewski. - Ale jeżeli zdobył się na przedstawienie ich publicznie, rzucając je na papier, to jest to szerzenie kłamstwa.

źródło: NKJP: Dorota Lasota-Wodecka: Kłamstwo oświęcimskie cd, Gazeta Wyborcza, 1999-04-09

Nauczyli się państwo czegoś od Chopina?
Jerzy:- Gdy komponował, rzucał temat na papier i - uważając, że to tylko szkic, dążąc do perfekcji - obrabiał go miesiącami, by ostatecznie stwierdzić, że pierwsza myśl była najlepsza.

źródło: NKJP: Delikatność uczuć, Tygodnik Ciechanowski, 2002-03-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

CO + na CO

7. oskarżenia

Definicja

wykonywać czynność nazwaną sąsiadującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

rzucać spojrzenie; gromy, klątwę, oskarżenia, propozycję, przekleństwa, urok, wyzwanie
rzucać wzrokiem

Cytaty

	- I na przyszłość - dorzuciła wściekłym tonem pani H. - proszę nie rzucać oskarżeń na moich wychowanków! źródło: KWSJP: Kazimierz Dębnicki: Życie jak życie, 1986
	Pierwszy września 1939 roku. Wojna! Wojna, która dla wielu osób przyszła niespodziewanie, chociaż od szeregu miesięcy Niemcy w każdej audycji radiowej rzucali groźby pod adresem Polski. źródło: KWSJP: Grzegorz Fedorowski: Ludwik Hirszfeld, 1985
	Jarosław Wilk też nie chce oficjalnie rzucać oskarżeń na sąd. źródło: KWSJP: Krzysztof Oremus: I to ma być wasze zero tolerancji?!, Super Express, 2006
	Zosia wydaje się być zjawą - delikatna, wrażliwa dziewczęca, rzuca czar na wszystkich, nie zdając sobie z tego sprawy. źródło: NKJP: Internet
	[...] ja zawsze rzucam uśmiech i kiwnięcie głowy w podziękowaniu kierowcy, który się zlituje i przepuści na przejściu. źródło: NKJP: Internet
	Kręciła się niespokojnie w ławce i co chwila rzucała spojrzenie ku drzwiom. źródło: KWSJP: Małgorzata Musierowicz: Szósta klepka, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

CO + (DOKĄD)

8. wyzwiskami

Definicja

wypowiadać określone słowa wiele razy lub z łatwością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

rzucać liczbami, danymi, nazwami; pomysłami; obelgami, przekleństwami, wyzwiskami; cholerami, kurwami

Cytaty

	Jakoś sobie nie przypominam, by generał rzucał konkretnymi liczbami. źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004
	Gdy miała sześć lat, prowadziła lekcje muzealne o skamieniałościach, a dziś nazwami rodzin i gatunków rzuca perfekcyjnie, choć jakby od niechcenia. źródło: KWSJP: Milena Rachid Chehab: Kość w dom, Ozon, 2005, nr 15
	Tam pijany mężczyzna używał obelżywych wyrażeń i rzucał przekleństwami. Skończyło się na wezwaniu policji. źródło: NKJP: Wyraźnie za Unią, Gazeta Krakowska, 2003-06-10
	Prezydent powinien wreszcie sprawdzać się w skutecznym działaniu, nie zaś rzucać pomysłami bez pokrycia i konsultacji, a następnie wykręcać się, że chciał, a nie mógł [...] źródło: NKJP: Andrzej Drawicz, Gazeta Wyborcza, 1995-11-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

CZYM

9. łbem

Definicja

gwałtownie poruszać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

poruszać

Połączenia

rzucać głową, łbem

Cytaty

Walka, która się teraz zaczęła, zrazu bardziej przypominała taniec: ogier staje na tylne nogi, rzuca łbem, wierzga, bierze rozpęd, by nagle zaryć się przednimi kopytami w piach.

źródło: KWSJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Spójrzcie, nawet konie raźniej idą, łbami rzucają.

źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Nie umiałbym się zachowywać na scenie jak rasowy wokalista, wykonywać jakieś podskoki czy rzucać włosami.

źródło: NKJP: Katarzyna Kachel: Nic po Bożemu, Gazeta Krakowska, 2007-07-06

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_żywotny

rzucać

CZYM

10. samochodem

Definicja

powodować mimowolny i gwałtowny ruch

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Relacje znaczeniowe

synonimy:

trząść

Połączenia

fala, morze rzuca czymś
rzucać jachtem, okrętem; samochodem

Cytaty

	Fala była wysoka i rzucało nami mocno, ale wioślarze byli przecież zżyci z morzem, więc - jakkolwiek bryzgi skropiły nas obficie - szczęśliwie dobiliśmy do celu. źródło: KWSJP: Kamil Giżycki: Listy z Archipelagu Salomona, 1969
	Statek, miotany burzą, podskakiwał wściekle niczym narowisty koń. Rzucało nami od ściany do ściany, jak kamyczkami w puszce. źródło: KWSJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Usiłował ulokować się na jednej ze składanych koi, ale krótka, niespokojna fala rzucała okręcikiem tak, że po chwili znalazł się na podłodze. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008
	W pewnym momencie rzuca pociągiem i Krzyś rozlewa gorącą kawę z termosu, spomiędzy jego nóg rozlega się wrzask oparzonego Chińczyka. źródło: NKJP: Piotr Bikont: 20 tysięcy kilometrów koleją transsyberyjską, Gazeta Wyborcza, 1993-07-23
	Potem jeździliśmy po leśnych dróżkach pełnym gazem. Rzucało nami, trzęsło, aż nagle zaczęliśmy się śmiać - zaśmiewać się głupio i histerycznie. źródło: KWSJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

odpowiednik aspektowy: rzucić

Inne uwagi

Zwykle 3 os. lp

Składnia

Rz_nieżywotny	+	rzucać	+	KIM/CZYM
Ø	+	rzucać	+	KIM/CZYM

11. oddział do walki

Definicja

nakazywać komuś udanie się w określone miejsce lub podjęcie określonych czynności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wyprawiać
	hiperonimy:	kierować

Połączenia

rzucać oddział, wojska; ludzi, pracowników, żołnierzy
rzucać do pracy, do walki; na pierwszą linię frontu

Cytaty

Franco rzucał do walki wciąż ostatnie rezerwy [...].

źródło: KWSJP: Antoni Libera: Madame, 1998

W ciągu następnych dni Radzymin przechodził z rąk do rąk. Rosjanie i Polacy rzucali do walki ostatnie rezerwy.

źródło: NKJP: Michał Grodecki: Cud nad Wisłą 1920 rok, Internet

Przyznaje jednak, że pracownicy są zmuszani do pracy w soboty, np. przez zastraszanie i rzucanie do pracy na najcięższe odcinki (montaż).

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

KOGO/CO + do CZEGO

12. człowieka dokądś

Definicja

powodować, że jakaś osoba bez swojej woli zaczyna się znajdować w określonym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka

Połączenia

los, życie; rozkaz rzuca kogoś dokądś

Cytaty

Pisarka wybrała u schyłku życia to jedyne, niepowtarzalne miasto, choć los rzucał ją po tylu innych krajach i uroczych zakątkach świata.

źródło: KWSJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Obaj kochają rodeo, mają fantazję i marzą o życiu pełnym przygód. Niestety los rzuca ich do Nowego Jorku, który okazuje się piekłem dla nieokrzesanych kowbojów.

źródło: KWSJP: Chłopcy z prowincji marzą o przygodach, Metropol, 2001, nr 20/03

Wojenny rozkaz rzuca mnie z kolei trzysta kilometrów za Swierdłowsk, koło stacji Tatysz.

źródło: KWSJP: Henryk Mąka: Saga rodów morskich, 1979

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_nieżywotny

rzucać

KOGO + DOKĄD

13. towar do sklepu

Definicja

pot.

udostępniać do sprzedaży

Noty o użyciu

Używane głównie w odniesieniu do realiów lat 70. i 80. XX w. w Polsce, kiedy dostawy towarów do sklepów były nieregularne i natychmiast je wykupywano.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dostarczać

Połączenia

rzucać towar; mięso, papier toaletowy
rzucać do sklepów; na rynek

Cytaty

	Na tygodnie, czasem nawet miesiące przed oficjalną premierą kinową lub wideo piraci rzucają na rynek kasety z nagraniem wykradzionym producentowi lub dystrybutorowi. źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Pirat podnosi głowę, Gazeta Wyborcza, 1992-09-30
	Wiecie co, czuję się jak za komuny - rzucają towar (a raczej resztki i ochłapy) [...] źródło: Internet
	Może i rzucali towar raz na ruski miesiąc, ale Polaku czekałeś, czekałeś i się doczekałeś zawsze. źródło: Internet
	[...] warto przypomnieć, że lepsze towary rzucano do sklepów przed świętami państwowymi takimi jak: 1 Maja czy 22 Lipca. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

CO + (do CZEGO)

14. zawodnika

Definicja

w sportach walki: chwytać rękami w określony sposób i przewracać na ziemię

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

rzucać przeciwnika, rywala
rzucać na matę, na ziemię; na łopatki

Cytaty

Miło było patrzeć, jak Michał Tymoszuk wygrywał przed czasem, efektownie rzucając przeciwników na matę - powiedział Zbigniew Cisek, trener GTS Straszyn.

źródło: NKJP: Wawrzyniec Rozenberg: Najlepszy atleta kraju, Dziennik Bałtycki, 2002-10-25

Rozjemcy uznali, że przeciwnik przechwycił atak, rzucając Majdę na łopatki , co było kompletną bzdurą.

źródło: NKJP: Krzywdzący werdykt, Dziennik Polski, 2006-05-15

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz_osobowy

rzucać

KOGO + (DOKĄD)

15. bramki

Definicja

zdobywać punkty w grze sportowej, w której używa się piłki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zdobywać

Połączenia

rzucać bramki, kosze; ileś punktów

Cytaty

Dwa towarzyskie spotkania z Politechniką Lwów rozegrali koszykarze Unii Tarnów. We wtorek nieliczni kibice, którzy przyszli do hali Jaskółka, mogli zobaczyć [...], jak zespół zdobywa ponad sto punktów. Wczoraj tarnowianie poprawili wynik, rzucając 105 punktów.

źródło: NKJP: Dwie setki Jaskółek, Gazeta Krakowska, 2001-11-29

Gospodarze zaczęli odrabiać straty i [...] doprowadzili do remisu (20: 20). Od tej pory na parkiecie dominowali już tylko poznaniacy. Rafał Niedzielski po szybkich kontrach rzucał bramkę za bramką, przebudził się także Dariusz Lampart.

źródło: NKJP: SZKI: Przebudzeni po przerwie, Gazeta Poznańska, 2005-04-18

Gdy po raz pierwszy włożył piłkę do kosza z góry, doprowadził do remisu 16:16 (wcześniej cały czas prowadzili Bolończycy). Kiedy zrobił to po raz drugi, było już 31:23. Poza rzucaniem koszy miał też czas na boiskowe pogawędki [...].

źródło: NKJP: Wojciech Michałowicz: Bakley show, Gazeta Wyborcza, 1993-10-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzucam	rzucamy
2 os.	rzucasz	rzucacie
3 os.	rzuca	rzucają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałem +(e)m rzucał	rzucałam +(e)m rzucała	rzucałom +(e)m rzucało	rzucaliśmy +(e)śmy rzucali	rzucałyśmy +(e)śmy rzucały
2 os.	rzucałeś +(e)ś rzucał	rzucałaś +(e)ś rzucała	rzucałoś +(e)ś rzucało	rzucaliście +(e)ście rzucali	rzucałyście +(e)ście rzucały
3 os.	rzucał	rzucała	rzucało	rzucali	rzucały

bezosobnik: rzucano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzucał będę rzucać	będę rzucała będę rzucać	będę rzucało będę rzucać	będziemy rzucali będziemy rzucać	będziemy rzucały będziemy rzucać
2 os.	będziesz rzucał będziesz rzucać	będziesz rzucała będziesz rzucać	będziesz rzucało będziesz rzucać	będziecie rzucali będziecie rzucać	będziecie rzucały będziecie rzucać
3 os.	będzie rzucał będzie rzucać	będzie rzucała będzie rzucać	będzie rzucało będzie rzucać	będą rzucali będą rzucać	będą rzucały będą rzucać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzucajmy
2 os.	rzucaj	rzucajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzucałbym bym rzucał	rzucałabym bym rzucała	rzucałobym bym rzucało	rzucalibyśmy byśmy rzucali	rzucałybyśmy byśmy rzucały
2 os.	rzucałbyś byś rzucał	rzucałabyś byś rzucała	rzucałobyś byś rzucało	rzucalibyście byście rzucali	rzucałybyście byście rzucały
3 os.	rzucałby by rzucał	rzucałaby by rzucała	rzucałoby by rzucało	rzucaliby by rzucali	rzucałyby by rzucały

bezosobnik: rzucano by

bezokolicznik: rzucać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzucając

gerundium: rzucanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzucanie	rzucania
D.	rzucania	rzucań
C.	rzucaniu	rzucaniom
B.	rzucanie	rzucania
N.	rzucaniem	rzucaniami
Ms.	rzucaniu	rzucaniach
W.	rzucanie	rzucania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzucający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucający	rzucający	rzucający	rzucające	rzucająca
D.	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającego	rzucającej
C.	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającemu	rzucającej
B.	rzucającego	rzucającego	rzucający	rzucające	rzucającą
N.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającą
Ms.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucający	rzucający	rzucające	rzucające
D.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających
C.	rzucającym	rzucającym	rzucającym	rzucającym
B.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucające
N.	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi	rzucającymi
Ms.	rzucających	rzucających	rzucających	rzucających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzucany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzucany	rzucany	rzucany	rzucane	rzucana
D.	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanego	rzucanej
C.	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanemu	rzucanej
B.	rzucanego	rzucanego	rzucany	rzucane	rzucaną
N.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucaną
Ms.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzucani	rzucani	rzucane	rzucane
D.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych
C.	rzucanym	rzucanym	rzucanym	rzucanym
B.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucane
N.	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi	rzucanymi
Ms.	rzucanych	rzucanych	rzucanych	rzucanych

odpowiednik aspektowy: rzucić

Składnia

Rz[sub[osobowy[/sub]

rzucać

Frazeologizmy

ktoś rzuca coś do stóp komuś
ktoś rzuca coś w kąt
ktoś rzuca coś w diabły
ktoś rzuca coś w cholerę
ktoś rzuca grochem o ścianę
ktoś rzuca kłody pod nogi komuś
ktoś rzuca kogoś/coś na pożarcie komuś
ktoś rzuca mięsem
ktoś rzuca mięchem
ktoś rzuca na głęboką wodę kogoś
ktoś rzuca na szalę coś
ktoś rzuca okiem
ktoś rzuca perły przed wieprze
ktoś rzuca ręcznik
ktoś rzuca rękawicę czemuś
ktoś rzuca rękawicę komuś
ktoś rzuca słowa na wiatr
ktoś rzuca w kogoś kamieniem
ktoś składa broń
ktoś rzuca broń
ktoś stawia wszystko na jedną kartę
ktoś rzuca wszystko na jedną kartę
ktoś sypie piaskiem w oczy komuś
ktoś rzuca komuś piaskiem w oczy komuś
ktoś zarzuca kotwicę
ktoś zostawia kogoś na pastwę losu
ktoś rzuca kogoś na pastwę losu
ktoś/coś rzuca cień na kogoś/coś
ktoś/coś rzuca na kolana kogoś
ktoś/coś rzuca światło na coś
ktoś/coś rzuca nowe światło na coś
oczy czyjeś ciskają błyskawice
oczy czyjeś rzucają błyskawice

Data ostatniej modyfikacji: 12.02.2024