Chronologizacja
1. organizm
Definicja
Pochodzenie
psł. *tělo
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | organizm |
Połączenia
- kobiece, ludzkie, męskie; całe, długie; nagie, półnagie; gibkie, muskularne, umięśnione; drobne, idealne, młode, ogromne, smukłe, szczupłe, wątłe, wyrzeźbione, wysportowane, zgrabne; bezwładne, obolałe, umęczone; rozgrzane, spocone; splecione ciała
- dwa ciała
- ciało człowieka; chorego, dziecka, kobiety, pacjenta, skazańca, tancerza; zwierzęcia
- ciało i duch, ciało i dusza, ciało i umysł
- budowa, ciepło, ciepłota, ciężar, kształt, masa, waga, zapach, zarys; postawa; część, kawałek, okolice, partia; osłona, powierzchnia, powłoki, rozmiary; jama, narząd, organ, płyn; bok, połowa; postawa, pozycja, skręt; masaż, pielęgnacja; piękno, sprawność; obrażenia, potłuczenia, uraz, uszkodzenia; popędy ciała
- wpływ czegoś na ciało
- obrażenia, rany... na ciele
- hołdować, pobłażać ciału
- masować, nawilżać; okaleczyć; opuszczać ciało
- obnażone ciała
- wstrząsać; balansować, przylgnąć, przywrzeć/przywierać ciałem
- patrzeć na ciało
- bić, kopać po całym ciele
- wzdłuż ciała
Cytaty
|
Kueng odrzuca zarazem tradycyjny pogląd chrześcijański na życie pośmiertne, zakładający dwoistość ludzkiego bytu, jego rozdzielenie na śmiertelne ciało i nieśmiertelną duszę. źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Kłopoty z Panią Srogą, Gazeta Wyborcza, 1995-10-31 |
|
|
Kameleony żyją m.in. na Madagaskarze i w Indiach. Najmniejsze - mają ciało o długości zaledwie 4 cm, największe - osiągają 70 cm. źródło: NKJP: (AM): Mieszkając z gadem, Dziennik Polski, 2000-01-03 |
|
|
[...] przasnyski szpital dysponuje nowoczesnym, komputerowym sprzętem diagnostycznym do wykonywania bezinwazyjnych badań praktycznie wszystkich narządów wewnętrznych ciała. źródło: NKJP: M. Imielski: Przasnysz: Na razie 70 badań miesięcznie, Tygodnik Ciechanowski, 2003-04-06 |
|
|
Twarz była jedyną częścią jej ciała, którą nieustannie kontrolowała. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999 |
|
|
Słyszałam taki szloch, jaki wstrząsał moim ciałem po długim, głębokim płaczu, gdy byłam jeszcze dzieckiem. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Białe zeszyty, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | ciało |
ciała |
|
| D. | ciała |
ciał |
|
| C. | ciału |
ciałom |
|
| B. | ciało |
ciała |
|
| N. | ciałem |
ciałami |
|
| Ms. | ciele |
ciałach |
|
| W. | ciało |
ciała |
2. miękkie tkanki
Definicja
Pochodzenie
psł. *tělo
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- jędrne ciało
- ciało i kości
- komórki, tkanki ciała
- masażer do ciała
- masować ciało
Cytaty
|
[...] mogła się przekonać, że rysująca się pod ubraniem zwalistość i ociężałość jego sylwetki to tylko zewnętrzny pozór, bo szeroki, silnie związany kościec opinało ciało rzeczywiście masywne, ale zwięzłe, o przyjemnie zaokrąglonych partiach mięśni [...]. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
|
Wyją z bólu, bo spalone ciało kawałami odchodzi im od kości, po czym odrasta, znów odchodzi, i tak bez końca. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Podróż do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
|
|
Dziewczyna nie była w jego typie - była zbyt mała, zbyt pulchna - czuł pod dłonią miejsce, gdzie przyciasny stan sukienki wrzynał się w ciało, dzielił plecy na dwie wyraźnie wyczuwalne krągłości [...]. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992 |
|
|
Najmłodsze adeptki ciężarów muszą trochę nabrać ciała... źródło: NKJP: S. Żagiel: Wychowawca silnych dziewcząt, Tygodnik Ciechanowski, 2007-10-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | ciało |
ciała |
|
| D. | ciała |
ciał |
|
| C. | ciału |
ciałom |
|
| B. | ciało |
ciała |
|
| N. | ciałem |
ciałami |
|
| Ms. | ciele |
ciałach |
|
| W. | ciało |
ciała |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. skóra
Definicja
Pochodzenie
psł. *tělo
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
Połączenia
- białe, blade, opalone; delikatne; mokre ciało; ciało pokryte futrem, łuskami, sierścią, włosami...; bąblami, bliznami, siniakami, strupami, wrzodami...
- higiena, czystość ciała
- kosmetyki; balsam, dezodorant, emulsja, krem, mleczko, olejek, oliwka, peeling, samoopalacz... do ciała
- zabiegi na ciało
- owłosienie, włosy; blizny, plamy, siniaki, sińce, wrzody, wypryski, wysypka, zadrapania, znamiona; ślady obrażeń, oparzeń, ukąszeń...; tatuaż... na ciele
- myć, smarować ciało
- kleić się do ciała
Cytaty
|
Kupi też szampon z odżywką oraz balsam do ciała. źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007 |
|
|
Był cały mokry. Pościel kleiła się do ciała jak w głębokiej chorobie. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
|
|
Ubrany był w spodnie dżinsowe, kurtkę ortalionową i adidasy. Miał na ciele liczne tatuaże. źródło: NKJP: Zagadkowy zgon, Dziennik Polski, 1998-04-25 |
|
|
Nowością, która pozwala na pozbycie się na stałe niechcianych włosów na ciele, jest laser. źródło: NKJP: Małgorzata Lorkowska: Nawilżone, gładkie, opalone, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1998-04-24 |
|
|
Dekolt jej czarnej bluzki nie był specjalnie śmiały, ale sama bluzka na tyle dopasowana do ciała, że Nowak mógł dość dokładnie zobaczyć kształty, które bez wątpienia mogły zwrócić uwagę [...]. źródło: NKJP: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | ciało |
ciała |
|
| D. | ciała |
ciał |
|
| C. | ciału |
ciałom |
|
| B. | ciało |
ciała |
|
| N. | ciałem |
ciałami |
|
| Ms. | ciele |
ciałach |
|
| W. | ciało |
ciała |
4. zwłoki
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz bywa także używany w odniesieniu do zwłok zwierzęcych.
Pochodzenie
psł. *tělo
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zwłoki |
Połączenia
- martwe; zmasakrowane ciało
- ciało denata, ofiary, samobójcy; męczennika, świętego; zabitego, zamordowanego, zmarłej; ciała poległych
- ekshumacja, kremacja; oględziny; rozkład; zmartwychwstanie ciała; szczątki ciał
- trumna; pochód z ciałem
- odnaleźć, wydobyć; przenieść, przewieźć, włożyć do czegoś, złożyć gdzieś/do czegoś, poćwiartować; zabalsamować ciało
- grzebanie; wskrzeszenie ciała
- natknąć się, natrafić na ciało
Cytaty
|
Kilka dni temu w pożarze altany na działkach przy ulicy Prandoty zginął 55-letni mężczyzna, którego spalone ciało znaleźli gaszący pożar strażacy. źródło: NKJP: (J.ŚW.): Śmierc w altance, Dziennik Polski, 1999-10-15 |
|
|
W godzinach popołudniowych odnaleziono ciało taternika wklinowane w szczelinę między skałą a śniegiem. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1999 |
|
|
[...] w Bibicach znaleziono zwłoki mężczyzny. Ciało leżało w wodzie przepływającego tam potoku. źródło: NKJP: Dziennik Polski, 1999-10-18 |
|
|
Niedaleko zwłok leżała zakrwawiona drewniana deska [...]. Wystarczyły pobieżne oględziny ciała zabitego człowieka, aby stwierdzić, że właśnie tą deską zadano mu kilka ciosów w tył głowy. źródło: NKJP: K. Kowalski: Kto zabił „Ferdka”? Tygodnik Ciechanowski, 2005-07-04 |
|
|
Kanadyjskie ekipy ratunkowe kontynuują poszukiwania ciał ofiar i szczątków samolotu MD-11, który 2 września rozbił się u wybrzeży Nowej Szkocji. źródło: NKJP: Miliony w oceanie, Dziennik Polski, 1998-09-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | ciało |
ciała |
|
| D. | ciała |
ciał |
|
| C. | ciału |
ciałom |
|
| B. | ciało |
ciała |
|
| N. | ciałem |
ciałami |
|
| Ms. | ciele |
ciałach |
|
| W. | ciało |
ciała |
Składnia
|
+ | ciało | + |
KOGO
|
5. przedmiot
Definicja
Pochodzenie
gr. sṓma
łac. corpus
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | materia |
Połączenia
- ciało fizyczne; punktowe, rozciągłe; sztywne; ciekłe, gazowe, stałe; sypkie, smoliste, smołowate; ciała białkowe, krystaliczne, skaliste; makroskopowe
- elektrodynamika, fizyka; bezwładność, masa, objętość, prędkość, przyspieszenie, sprężystość; promieniowanie, widmo ciała
- siła działająca na ciało
- nadać/nadawać ciału formę, prędkość, przyspieszenie
- działać na ciało
Cytaty
|
Jak podaje legenda Archimedes kąpiąc się w wannie odkrył prawo, wedle którego ciało zanurzone w cieczy traci pozornie tyle na wadze, ile waży ciecz wyparta przez to ciało. źródło: NKJP: A. Tumialis: Humor i ojczyzna: Polski Archimedes, Tygodnik Ciechanowski, 2003-02-11 |
|
|
Siła bezwładności nie może wpływać na działanie tarcia. Jest to siła pozorna służąca tylko do nadania ciału odpowiedniego przyspieszenia [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Efektem wymiany cieplnej jest zwykle (choć nie zawsze) zmiana temperatury ciał - ciało o temperaturze wyższej oddaje energię ciału o temperaturze niższej, co prowadzi do osiągnięcia równowagi,gdy ciała osiągną jednakowe temperatury. źródło: NKJP: Internet |
|
|
W astronomii wyraźnie występuje również inny rodzaj ograniczenia adekwatności modeli rzeczywistych układów dynamicznych. Biorą się one stąd, że równania ruchu jednoznacznie określają zachowanie oddziałujących ciał tylko dla układu złożonego z dwóch składników. źródło: NKJP: Michał Tempczyk: Teoria chaosu a filozofia, 1998 |
|
|
[...] sól od starożytności była symbolem niezniszczalności, jako że sama się nie psuje i konserwuje, chroni inne ciała od zepsucia. źródło: NKJP: G. Czerwińska: Kalendarz polski: O soli, cukrze i miodzie, Tygodnik Ciechanowski, 2002-10-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | ciało |
ciała |
|
| D. | ciała |
ciał |
|
| C. | ciału |
ciałom |
|
| B. | ciało |
ciała |
|
| N. | ciałem |
ciałami |
|
| Ms. | ciele |
ciałach |
|
| W. | ciało |
ciała |
6. grupa
Definicja
Pochodzenie
łac. corpus
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Połączenia
- doradcze, konsultacyjne, opiniodawcze, opiniodawczo-doradcze, opiniotwórcze, prawodawcze, samorządowe, statutowe, ustawodawcze, wykonawcze; fasadowe, kierownicze; kolegialne, niezależne, pluralistyczne, przedstawicielskie, wybieralne; konstytucyjne, polityczne; nieformalne ciało; ciało pedagogiczne, profesorskie, społeczne
Cytaty
|
Pierwszy raz w historii Polski zaistniała Rada do spraw Stosunków Polsko-Żydowskich, ciało społeczne przy prezydencie [...], której byłem członkiem. źródło: NKJP: Piotr Piestrzyński: Jak dzisiaj, 7 lipca w Kielcach, ocenia pan stosunki polsko-żydowskie? - pytamy prof. Władysława Bartoszewskiego, Gazeta Wyborcza , 1996-07-08 |
|
|
Starosta [...] stwierdził, że Forum byłoby ciałem konsultacyjno-doradczym. źródło: NKJP: R. Nadaj: Płońsk: Powołają Społeczne Forum Gospodarcze, Tygodnik Ciechanowski, 2007-02-07 |
|
|
Chodzi o to, aby zebrać w ciele opiniodawczo-doradczym grupę ekspertów, także przedstawicieli ministerstw i instytucji zainteresowanych funkcjonowaniem systemu, tak aby na bieżąco można było monitorować funkcjonowanie tego systemu. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.02.2004 |
|
|
Po zawarciu pokoju był czynny w ciałach międzynarodowych i uczestniczył w pracach nad francuską reformą edukacji. źródło: NKJP: Leszek Kołakowski: Bergson, 1997 |
|
|
Od początku grudnia w lokalnych ciałach ustawodawczych, gdzie ciągle posiadają większość, starają się gdzie ciągle posiadają większość, starają się przeforsować nadanie imienia prezydenta najbardziej reprezentacyjnym miejscom w miastach. źródło: NKJP: Wojciech Stanisławski: Pośmiertny plebiscyt, 1999-12-28 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | ciało |
ciała |
|
| D. | ciała |
ciał |
|
| C. | ciału |
ciałom |
|
| B. | ciało |
ciała |
|
| N. | ciałem |
ciałami |
|
| Ms. | ciele |
ciałach |
|
| W. | ciało |
ciała |
Składnia
|
|
+ | ciało | + |
JAKIE
|