UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rachunek

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

śr.-w.-niem. rech(e)nunge

Od: rachować < śr.-w.-niem. rechen

1. obliczenie

Definicja

działanie matematyczne pozwalające określić wielkość lub wymiar czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obliczenie

Połączenia

  • dokładny, precyzyjny, rzetelny, szczegółowy; prosty; symulacyjny rachunek; rachunek całkowy, macierzowy, matematyczny, różniczkowy, wektorowy
  • rachunek dochodów, kosztów, przychodów
  • błąd w rachunkach
  • wynik rachunku
  • biegły w rachunkach
  • pomylić się w rachunkach

Cytaty

Wojna sowiecko-afgańska trwała 19 lat, prawie cztery razy dłużej niż II wojna światowa. Nie, to nie jest błąd w rachunku.

źródło: NKJP: Leopold Unger: Dzieje Agonii, Gazeta Wyborcza, 1992-05-06

[...] obecnie podamy tylko końcowy wynik rachunków. W każdej sekundzie wewnątrz Słońca 564 miliony ton wodoru zamienia się w reakcji syntezy w 560 milionów ton helu, a 4 miliony ton, stanowiące tzw. defekt masowy, zamienia się w energię [...].

źródło: NKJP: Włodzimierz Kusch: Co o promieniowaniu wiedzieć powinniśmy, 1999

W przeciwieństwie do innych łamigłówek, sudoku nie wymaga od gracza wykonywania żadnych rachunków matematycznych, dzięki czemu wydaje się banalna.

źródło: NKJP: (kg): Sudoku w Wirtualnej Polsce, Dziennik Internautów, 2005-08-04

Najpierw musisz wybrać odpowiedni formularz PIT, potem określić swoją skalę podatkową i zdecydować, czy rozliczasz się sam, czy z małżonkiem. Jeśli nie jesteś biegły w rachunkach [...], skorzystaj z fachowej pomocy znajomej księgowej [...].

źródło: NKJP: Katarzyna Zimna: Ulgi podatkowe, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-01-30

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rachunek
rachunki
D. rachunku
rachunków
C. rachunkowi
rachunkom
B. rachunek
rachunki
N. rachunkiem
rachunkami
Ms. rachunku
rachunkach
W. rachunku
rachunki

2. należność do zapłacenia

Definicja

należność do zapłacenia wynikająca z podsumowania dokonanych poszczególnych zakupów lub usług, z których się korzystało

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

  • duży, słony, wysoki; mały, niski; aktualny; miesięczny rachunek; bieżące, zaległe rachunki; rachunek telefoniczny
  • rachunek zakupu
  • rachunki do zapłacenia; rachunek z księgarni; rachunek ze sklepu
  • rachunek na zakup czegoś; na jakąś kwotę; rachunek za benzynę, za paliwo, za węgiel; za czynsz, za elektryczność, za energię elektryczną, za gaz, za internet, za kablówkę, za media, za ogrzewanie, za oświetlenie, za prąd, za światło, za wodę, za zużycie czegoś; za komórkę, za połączenia, za rozmowy, za telefon; za dostawę czegoś, za usługi, za wywóz śmieci; za nocleg, za pobyt
  • rachunek z kodem kreskowym, z pieczątką
  • rachunek w jakiejś wysokości
  • rachunki i faktury, rachunki i pokwitowania
  • kwota, wysokość rachunku; płatność rachunków
  • rachunek przyszedł; opiewa na jakąś kwotę, wynosi ileś
  • zażądać, żądać rachunku
  • opłacać, płacić, regulować, uregulować, zapłacić; dostać, otrzymać, wziąć; przysłać, wystawić; pokazać rachunek; przedstawić rachunki
  • udokumentować coś rachunkami
  • doliczać, dopisywać coś do rachunku
  • poprosić o rachunek; wliczony w rachunek
  • zalegać z rachunkami

Cytaty

Rachunki za usługi należy regulować w ciągu 30 dni, ale mało kto dotrzymuje terminu.

źródło: NKJP: Daniel Passent: Choroba dyplomatyczna, 2002

Zatrzymałem kelnera i poprosiłem go, żeby od razu przygotował rachunek, bo obawiałem się, że nie zdążę na umówione spotkanie z Prochyrą.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

Jeśli twój rachunek telefoniczny przekroczył milion, spytaj swojego dziecka, czy przypadkiem nie dzwoniło do horoskopu w Stanach Zjednoczonych [...].

źródło: NKJP: Wojciech Romański, Leszek K. Talko, Jacek Kalabiński: Podświadomością za ocean, Gazeta Wyborcza, 1992-12-04

Siedziałem samotnie na tarasie pałacowej kawiarni pod kolorowym parasolem i ten deszcz zmusił mnie do szybkiego zapłacenia rachunku.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987

Przychodzi kelnerka, zrzuca na tacę naczynia i przeciera brudną szmatą blat, dzięki czemu będzie mogła przykleić do marmuru rachunek, zwiewany wiatrem znad Sekwany.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Podręcznik do ludzi: tom 1 i ostatni – Czaszka, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rachunek
rachunki
D. rachunku
rachunków
C. rachunkowi
rachunkom
B. rachunek
rachunki
N. rachunkiem
rachunkami
Ms. rachunku
rachunkach
W. rachunku
rachunki

Składnia

bez ograniczeń + rachunek +
(za CO)

3. konto

Definicja

wyrażony liczbowo zapis stanu czyjegoś majątku, który został powierzony bankowi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse bankowość

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Połączenia

  • bankowy; odrębny, oddzielny, wspólny; centralny, imienny, otwarty rachunek; rachunek bieżący, budżetowy, depozytowy, ilościowy, inwestycyjny, kredytowy, osobisty, oszczędnościowo-rozliczeniowy, oszczędnościowy, powierniczy, rozliczeniowy, walutowy, złotowy
  • rachunek dłużnika, inwestora, klienta, podatnika; agencji, banku, budżetu, firmy, funduszu, gminy, instytucji, spółki, urzędu; lokat, obrotów bieżących, papierów wartościowych, przepływów pieniężnych, rezerw, środków
  • rachunek w banku, w biurze maklerskim, w funduszu, w kasie, w NBP; w euro
  • rachunki i lokaty
  • posiadacz, właściciel; saldo, stan; numer; oprocentowanie; subkonto; blokada, likwidacja, obsługa rachunku
  • dostęp do rachunku; pieniądze, środki; wyciąg, wypłata; egzekucja z rachunku
  • przelew, wpłaty, wpływy, zwrot na rachunek
  • debet, deficyt, nadwyżka, oszczędności, pieniądze, środki, wkład; obroty, operacja na rachunku; debet, deficyt w rachunku
  • mieć, posiadać; obsługiwać, prowadzić; otworzyć/otwierać, założyć, zamykać, zlikwidować rachunek
  • dysponować rachunkiem
  • korzystać z rachunku
  • przekazywać coś, przelać coś, wpłacić/wpłacać coś; wpłynąć na rachunek
  • znajdować się; gromadzony, lokowany, ulokowany, zdeponowany, zgromadzony na rachunku

Cytaty

Na rachunek bankowy oprocentowany na 10% z roczną kapitalizacją odsetek pod koniec każdego z czterech kolejnych lat wpłacona została pewna suma pieniędzy [...].

źródło: NKJP: Krzysztof Jajuga, Teresa Jajuga: Inwestycje: instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, 1996

[...] klienci posiadający konto [...] będą mogli on-line wpłacać pieniądze na rachunek firmy.

źródło: NKJP: Płatności przez MultiTransfer, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2005-02-08

Możemy bezpłatnie korzystać z Teleserwisu, czyli całodobowego dostępu do informacji o koncie, co miesiąc dostajemy czytelny wyciąg z rachunku.

źródło: NKJP: Przemysław Malisz, Beata Wolańska: Skarpeta w banku, Trybuna Śląska, 2004-05-24

PKO Bank Polski dokłada wszelkich starań, aby w jak największym stopniu ułatwić klientom dostęp do oferowanych produktów, w tym do zgromadzonych na rachunku środków.

źródło: NKJP: Listy do redakcji, Nowiny Raciborskie, 2006-09-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rachunek
rachunki
D. rachunku
rachunków
C. rachunkowi
rachunkom
B. rachunek
rachunki
N. rachunkiem
rachunkami
Ms. rachunku
rachunkach
W. rachunku
rachunki

4. podsumowanie czegoś

Definicja

krytyczne podsumowanie pewnych doświadczeń lub działań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obrachunek, rozliczenie, rozrachunek
hiperonimy:  podsumowanie

Połączenia

  • końcowy, ogólny, ostateczny rachunek
  • rachunek krzywd, strat, zysków
  • rachunki z przeszłością; rachunki ze światem
  • bilans i rachunek

Cytaty

Nie róbmy rachunku krzywd, nie próbujmy ważyć ciężaru przelanej krwi - apelował.

źródło: NKJP: Małgorzata Barwicka: Dłonie ponad mogiłami, Tygodnik Ciechanowski, 2005-07-17

Pobyt tu daje czas na przygotowanie się do tego momentu przejścia, daje możliwość zrobienia rachunku ze światem, pogodzenie się z rodziną.

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Nikt nie umiera sam, Dziennik Zachodni, 2007-03-31

Czy szlachetność zostanie nagrodzona i w końcowym rachunku nam się opłaci?

źródło: NKJP: Andrzej Krzysztof Wróblewski: Wysokie ciśnienie, Polityka, 2000-11-04

Lęk [...] będzie w ostatecznym rachunku zawsze dominować nad nienawiścią, będzie ją tłumić i paraliżować.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Imperium, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rachunek
rachunki
D. rachunku
rachunków
C. rachunkowi
rachunkom
B. rachunek
rachunki
N. rachunkiem
rachunkami
Ms. rachunku
rachunkach
W. rachunku
rachunki

Frazeologizmy

coś idzie na konto kogoś
coś idzie na rachunek kogoś
coś poszło na konto kogoś
coś poszło na rachunek kogoś
dla równego rachunku
ktoś stracił rachunek
ktoś traci rachunek
ktoś wyrównał rachunki
ktoś załatwił rachunki
ktoś wyrównuje rachunki
ktoś załatwia rachunki
ktoś ma rachunki do wyrównania
ktoś zapisał coś na czyjeś konto
ktoś zapisał coś na czyjś rachunek
ktoś zapisuje coś na czyjeś konto
ktoś zapisuje coś na czyjś rachunek
ktoś zdaje rachunek
ktoś zdał rachunek
rachunek prawdopodobieństwa
rachunek sumienia
rachunek uproszczony
Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj