UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gderać

Chronologizacja

1808, SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. gderam
gderzę
gderamy
gderzemy
2 os. gderasz
gderzesz
gderacie
gderzecie
3 os. gdera
gderze
gderają
gderzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. gderałem
+(e)m gderał
gderałam
+(e)m gderała
gderałom
+(e)m gderało
gderaliśmy
+(e)śmy gderali
gderałyśmy
+(e)śmy gderały
2 os. gderałeś
+(e)ś gderał
gderałaś
+(e)ś gderała
gderałoś
+(e)ś gderało
gderaliście
+(e)ście gderali
gderałyście
+(e)ście gderały
3 os. gderał
gderała
gderało
gderali
gderały

bezosobnik: gderano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę gderał
będę gderać
będę gderała
będę gderać
będę gderało
będę gderać
będziemy gderali
będziemy gderać
będziemy gderały
będziemy gderać
2 os. będziesz gderał
będziesz gderać
będziesz gderała
będziesz gderać
będziesz gderało
będziesz gderać
będziecie gderali
będziecie gderać
będziecie gderały
będziecie gderać
3 os. będzie gderał
będzie gderać
będzie gderała
będzie gderać
będzie gderało
będzie gderać
będą gderali
będą gderać
będą gderały
będą gderać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. gderajmy
gderzmy
2 os. gderaj
gderz
gderajcie
gderzcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. gderałbym
bym gderał
gderałabym
bym gderała
gderałobym
bym gderało
gderalibyśmy
byśmy gderali
gderałybyśmy
byśmy gderały
2 os. gderałbyś
byś gderał
gderałabyś
byś gderała
gderałobyś
byś gderało
gderalibyście
byście gderali
gderałybyście
byście gderały
3 os. gderałby
by gderał
gderałaby
by gderała
gderałoby
by gderało
gderaliby
by gderali
gderałyby
by gderały

bezosobnik: gderano by

bezokolicznik: gderać

imiesłów przysłówkowy współczesny:

gderając
gderząc

gerundium: gderanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. gderanie
gderania
D. gderania
gderań
C. gderaniu
gderaniom
B. gderanie
gderania
N. gderaniem
gderaniami
Ms. gderaniu
gderaniach
W. gderanie
gderania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gderający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. gderający
gderzący
gderający
gderzący
gderający
gderzący
gderające
gderzące
gderająca
gderząca
D. gderającego
gderzącego
gderającego
gderzącego
gderającego
gderzącego
gderającego
gderzącego
gderającej
gderzącej
C. gderającemu
gderzącemu
gderającemu
gderzącemu
gderającemu
gderzącemu
gderającemu
gderzącemu
gderającej
gderzącej
B. gderającego
gderzącego
gderającego
gderzącego
gderający
gderzący
gderające
gderzące
gderającą
gderzącą
N. gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającą
gderzącą
Ms. gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającej
gderzącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. gderający
gderzący
gderający
gderzący
gderające
gderzące
gderające
gderzące
D. gderających
gderzących
gderających
gderzących
gderających
gderzących
gderających
gderzących
C. gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
gderającym
gderzącym
B. gderających
gderzących
gderających
gderzących
gderających
gderzących
gderające
gderzące
N. gderającymi
gderzącymi
gderającymi
gderzącymi
gderającymi
gderzącymi
gderającymi
gderzącymi
Ms. gderających
gderzących
gderających
gderzących
gderających
gderzących
gderających
gderzących

Pochodzenie

Wyraz pochodzenia dźwiękonaśladowczego.

Definicja

pot. 
narzekać w sposób dokuczliwy i męczący słuchacza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  mantyczyć, zrzędzić
hiperonimy:  narzekać

Połączenia

  • stary gderał; babcia gderała; baba, ojciec gdera; matka, tata gderze
  • gderać na płatki; na forum
  • gderać przy śniadaniu
  • gderać za plecami
  • gderać na okrągło; nadal
  • gderać jak (stara,...) baba
  • zacząć/ zaczynać; przestać gderać
  • gderać, pyskować; gderać i straszyć; czepiać się, gderać; krytykować, gderać; marudzić, gderać; narzekać, gderać
  • gderać trochę

Cytaty

Obaj mieli wrażenie, że to niedziela rano i lada moment matka wejdzie do kuchni, zacznie gderać, że lepiej by poszli do kościoła na mszę, zamiast od rana pić.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K, 2006

Wlokła się do okna i patrzyła na drogę, gderając, że spóźnia się na obiad.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Już późno, czas spać, dobranoc, kochani - gderała stara.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych, 1974

Ja na Ciebie nie gderam.

źródło: NKJP: Internet

Zaczęło się od gderania na kolej, a skończyło na dziwnych wydarzeniach, jakoby całkiem prawdziwych.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Składnia

bez ograniczeń + gderać +
na KOGO/CO
bez ograniczeń + gderać +
że ZDANIE
bez ograniczeń + gderać +
MOWA WPROST
Data ostatniej modyfikacji: 30.07.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj