Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
|
trzeba |
Czas przeszły
|
było trzeba |
Tryb rozkazujący
|
niech będzie trzeba |
Tryb warunkowy
Czas teraźniejszy
|
trzeba by |
Czas przeszły
|
byłoby trzeba |
bezokolicznik:
być trzeba
Pochodzenie
psł. *terbajetь (3 os. cz. ter.) 'należy, powinno się; jest konieczne, niezbędne'
< psł. (dial. zach. i płd.) *terbati (ew.*trebati) 'wymagać czegoś, potrzebować'
1. płacić podatki
Definicja
Wymowa
[tszeba] lub [czszeba]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | należy |
Połączenia
- trzeba czekać, dać szansę (komuś), myśleć, płacić, poczekać, szukać, uważać na..., zacząć od..., zapłacić, zmienić, zrobić porządek/wszystko
Cytaty
|
Nie ma wątpliwości, że trzeba uczyć polskie dzieci z Kazachstanu. źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2000-05-26 - Magazyn - Ludzie w stepie |
|
|
Trzeba uważać, żeby czegoś nie zepsuć. źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 1998 |
|
|
Trzeba, żeby naród pamiętał kim był, jeżeli ma trwać. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 2, 1966 |
Składnia
| Ø | + | trzeba | + |
BEZOKOLICZNIK
|
| Ø | + | trzeba | + |
żeby ZDANIE
|
2. powiedzieć, że...
Definicja
Wymowa
[tszeba] lub [czszeba]
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | należy |
Połączenia
- trzeba dodać, że..., mieć świadomość, że..., pamiętać, podkreślić, powiedzieć, przyjąć, że..., przyznać, stwierdzić, wziąć pod uwagę, zwrócić uwagę, że...;
Cytaty
|
Na usprawiedliwienie pani Lubeckiej trzeba dodać, że wcześniej nie widziała sukni Beaty Justyńskiej i nie mogła jej poznać choćby po fasonie. źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009 |
|
|
W tym miejscu trzeba wspomnieć, że traktat z 1881 r. przyznawał poparcie dla sprawy połączenia tzw. Wschodniej Rumelii z Bułgarią, co wówczas leżało w interesie Rosji, której Bułgaria była rzeczywistym wasalem. źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 2010 |
|
|
Pałka kierował całymi przygotowaniami na terenie Katowic i innych miast, ja na terenie Jastrzębia i okolicy. Bo to były dwie równorzędne placówki, a w zasadzie ludzie nie jeździli do Katowic. Jak mieli sprawę, to przyjeżdżali do Jastrzębia. Trzeba podkreślić wielką mobilizację wszystkich. źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005 |
Składnia
| Ø | + | trzeba | + |
BEZOKOLICZNIK
|
3. potrzeba
Definicja
Wymowa
[tszeba] lub [czszeba]
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | potrzeba II |
Połączenia
- trzeba cierpliwości, czasu, pieniędzy, wysiłku, zmian
Cytaty
|
Polskiej młodzieży trzeba autorytetów, wzorców do naśladowania. źródło: NKJP: Akademia talentów, Dziennik Polski, 2002-08-30 |
|
|
Nie trzeba mi dużo snu, wysypiam się w 3-4 godziny. źródło: NKJP: Nie jestem gangsterem, Dziennik Polski, 2000-09-29 |
|
|
Trzeba wielu doświadczeń, cierpień, prób, a nawet upadków, aby w końcu zaakceptować siebie takim, jakim się jest. źródło: NKJP: Henryk Dziadosz SJ: Doświadczenie chrześcijańskie w ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000 |
|
|
[...] nie wiedzą, ile trzeba było trudu, krwi, potu, żeby ona [cerkiew] z ziemi wyrosła. źródło: NKJP: Włodzimierz Pawluczuk: Judasz, 2004 |
|
|
To wielka szansa dla uczniów. Spółka wybierze najlepszych, większej motywacji do nauki nie trzeba – mówi Teresa Gołąbkowska, sekretarz szkoły. źródło: NKJP: jac: Jest robota w koksie, Trybuna Śląska, 2004-09-14 |
Składnia
| Ø | + | trzeba | + |
KOMU +
KOGO/CZEGO
|
| Ø | + | trzeba | + |
KOGO/CZEGO +
żeby ZDANIE
|
| Ø | + | trzeba | + |
KOGO/CZEGO +
do CZEGO
|