UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

system

Chronologizacja

1681, Kart XVII-XVIII
W postaci: systema

Pochodzenie

internac.

ang. system

fr. système

ros. sistéma

z gr. sýstēma 'zestaw'

1. planetarny

Definicja

całość utworzona z połączonych ze sobą elementów tworzących określoną całość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

system planetarny
system języka

Cytaty

Odkryty przez Wolszczana system planetarny odległy jest o 1300 lat świetlnych od Ziemi.

źródło: NKJP: Astronomowie odkryli jedenaście nowych planet, Metropol, nr 9/04, 2001

Choć w systemie języka polskiego członem nienacechowanym opozycji: czas przeszły - czas nieprzeszły jest czas teraźniejszy, to jednak w tekstach prozaicznych nienacechowane stylistycznie jest użycie czasu przeszłego, wyraziście wskazujące na uprzedniość zdarzeń względem „aktu mówienia”.

źródło: NKJP: Ewa Szkudlarek: WSKAŹNIKI NAWIĄZANIA WE WSPÓŁCZESNYCH TEKSTACH POLSKICH (NA MATERIALE WSPÓŁCZESNEJ NOWELISTYKI POLSKIEJ) , 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

Składnia

	+	system	+	CZEGO
	+	system	+	JAKI

2. alarmowy

Definicja

układ obiektów i urządzeń funkcjonujących jako całość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

nowy; skomplikowany, złożony; specjalny system; system alarmowy; fortyfikacyjny, obronny; wykorzystujący coś
system chłodzenia; obrony, zabezpieczeń; sterowania
element; budowa systemu

Cytaty

Pierwsza wzmianka o zamku, zbudowanym w latach 1360-1365, znajduje się w słynnej kronice Jana Długosza. Uniejów wpasował się w system obronny rozmieszczonych co 30 km zamków (m.in. Koło, Łęczyca, Sieradz).

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Schowek na głowę, Polityka, nr 2560, 2006-07-01

Andrzej Jodkowski, szef polskiego przedstawicielstwa amerykańskiej organizacji Sojusz Wspierania Obrony Antyrakietowej, bronił zasadności rozmieszczenia w Polsce elementów systemu antyrakietowego. Mówił, że budowa tarczy będzie oznaczać zwiększenie poziomu światowego bezpieczeństwa.

źródło: NKJP: Chcą pokoju, nie chcą tarczy, Dziennik Bałtycki, 2008-03-31

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

Składnia

	+	system	+	CZEGO
	+	system	+	JAKI

3. immunologiczny

Definicja

układ zbudowany z części żywego organizmu, które razem pełnią określoną funkcję w tym organizmie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

system immunologiczny, nerwowy; korzeniowy
funkcjonowanie systemu

Cytaty

Obecnie ta osiągana bez wysiłku uroda nie wydaje się już tak bezpieczna - silikonowe protezy mogą przeciekać i zakłócać funkcjonowanie systemu immunologicznego organizmu.

źródło: NKJP: Cena urody, Gazeta Wyborcza, 1992-02-13

W ciągu niespełna półtora roku postarzała się o co najmniej dziesięć lat, zaś jej system nerwowy został wprost zdemolowany: trzęsą jej się ręce i głowa, z byle powodu w oczach pojawiają się łzy, a kontakty z otoczeniem sprawiają trudności zarówno jej samej, jak i innym ludziom.

źródło: NKJP: Alina Barcz: Podłość ludzka nie ma granic, Detektyw, nr 2 (150), 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

Składnia

system

JAKI

4. filozoficzny

Definicja

książk.

układ wzajemnie ze sobą powiązanych pojęć, twierdzeń i poglądów, które odnoszą się do określonego zagadnienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

Połączenia

wielki; hierarchiczny system; system filozoficzny; normatywny
system geometrii, logiki, norm, pojęć, wartości

Cytaty

Teoria Klein to również bardzo specyficzny system pojęć, który staje się zrozumiały dopiero po bliższym zapoznaniu się z jej pracami.

źródło: NKJP: Agnieszka Leźnicka Łoś: Nauczyć się kochać: terapia psychoanalityczna w teorii i praktyce, 2002

Niedługo później Platon zbudował system filozoficzny, którego podstawą była teza o obiektywności wiedzy.

źródło: NKJP: Jerzy Kowalski-Glikman: Uczony pod presją, Polityka, nr 2471, 2004-09-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

Składnia

	+	system	+	CZEGO
	+	system	+	JAKI

5. działania

Definicja

zbiór zasad odnoszących się do organizacji jakiegoś rodzaju działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

rozbudowany, rozwinięty, skomplikowany; zorganizowany; dotychczasowy, stary; nowoczesny, nowy, współczesny; specjalny; wewnętrzny; skuteczny system
system kierowania, kontroli, monitorowania, zarządzania; władzy
ogniwo; funkcjonowanie; reforma; ocena systemu
system obowiązuje
opracować, stworzyć; znać system

Cytaty

Ten skomplikowany system rozgrywek wymyślili działacze Polskiego Związku Koszykówki.

źródło: NKJP: O wejście do I ligi koszykarek, Dziennik Polski, 2004-03-22

Wspomniana dyrektywa oznacza przede wszystkim konieczność prawnego uregulowania statusu wszystkich placówek, w których trzymane są dzikie zwierzęta, stworzenia systemu wydawania pozwoleń na działanie tych instytucji i efektywnego systemu kontroli.

źródło: NKJP: Leszek Solski: Lepiej w zoo niż nigdzie, Polityka, nr 2274, 2000-12-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

Składnia

system

CZEGO

6. totalitarny

Definicja

forma organizacji państwa lub jakiejś jego części

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

Połączenia

dawny, nowy, obowiązujący, poprzedni, stary, współczesny; międzynarodowy; elastyczny system; system bankowy, ekonomiczny, finansowy, gospodarczy, podatkowy, rynkowy; prawny; dwupartyjny; polityczny, wyborczy; demokratyczny, kapitalistyczny; autorytarny, komunistyczny, socjalistyczny, sowiecki, stalinowski, totalitarny; oparty na czymś
system finansów, gospodarki, ubezpieczeń; rządów
element; działanie; reforma, transformacja; budowa; upadek; ocena systemu
tworzyć system

Cytaty

Natomiast wraz z upadkiem systemu totalitarnego nie zniknęły problemy dotyczące wizji człowieka, wiary w Boga.

źródło: NKJP: Bogumił Łoziński: Siła Kościoła w środkach ubogich, Gazeta Wyborcza, 1996-05-04

Rosjanie nie rozliczyli się do końca ze stalinizmem, nie dokonali oceny systemu sowieckiego.

źródło: NKJP: Bartosz Węglarczyk: Pędzący pociąg imperium, Gazeta Wyborcza, 1996-05-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

Składnia

	+	system	+	CZEGO
	+	system	+	JAKI

7. dziesiętny

Definicja

zbiór reguł, które odnoszą się do sposobu zapisu oraz obliczania określonego rodzaju wartości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Cytaty

W systemie dwójkowym będą zatem wykorzystywane jedynie dwie cyfry - 0 i 1. Kolejne liczby budowane są z tych dwóch cyfr, dokładnie tak samo jak w systemie dziesiętnym; [...].

źródło: NKJP: Marcin Lis: Java. Ćwiczenia praktyczne. Wydanie II , 2006

Jeżeli nie znasz różnic ani metod przeliczania liczb zapisanych w systemach dziesiętnym, szesnastkowym i ósemkowym - poszukaj w dowolnym podręczniku podstaw informatyki, tam znajdziesz dokładne przedstawienie tego zagadnienia.

źródło: NKJP: Tomasz Trejderowski: Po prostu Internet. Techniki zaawansowane , 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

8. w komputerze

Definicja

oprogramowanie umożliwiające użytkownikowi wykonywanie różnorakich czynności na komputerze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Połączenia

system Linux, Windows
system Microsoftu
użytkownik; jądro; monitor; element; wersja; instalacja, konfiguracja, restart; wydajność; działanie systemu
zainstalować; przywracać; uruchomić/uruchamiać, zamknąć system

Cytaty

Czytając tę książkę, dowiesz się, jak zainstalować system i skonfigurować go. Nauczysz się korzystać z graficznego środowiska pracy, zarządzać kontami użytkowników i systemem plików, instalować i usuwać nowe aplikacje, nagrywać płyty CD i DVD oraz drukować.

źródło: NKJP: Piotr Czarny: Linux. Kurs. Wydanie II, 2007

Zmieniacz tła np. pozwala na stworzenie listy tapet, które mogą być zmieniane albo co godzina, albo po każdym restarcie systemu.

źródło: NKJP: Andrzej Pająk: Mutimedia na pokładzie, Enter, nr 2, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	system	systemy
D.	systemu	systemów
C.	systemowi	systemom
B.	system	systemy
N.	systemem	systemami
Ms.	systemie	systemach
W.	systemie	systemy

Frazeologizmy

ordynacja większościowa
system wyborów większościowych
proporcjonalny system wyborczy
system argentyński
system konsorcyjny
system operacyjny
system pozycyjny
Układ Słoneczny
system słoneczny

Data ostatniej modyfikacji: 05.04.2018