UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

andrus

Chronologizacja

1900, SJPWar

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. andrus
andrusi
ndepr
andrusy
depr
D. andrusa
andrusów
C. andrusowi
andrusom
B. andrusa
andrusów
N. andrusem
andrusami
Ms. andrusie
andrusach
W. andrusie
andrusi
ndepr
andrusy
depr

Pochodzenie

Pochodzenie niepewne; być może od imienia Jędrus (od Andrzej).

1. warszawski

Definicja

przest. 
chłopak lub młody mężczyzna, niemający stałego zajęcia, który większość czasu spędzał w grupie podobnych osób na podwórkach lub ulicach, pijąc alkohol lub szukając okazji do zarobku albo jakichś rozrywek

Noty o użyciu

Wyraz używany przeważnie w odniesieniu do realiów sprzed drugiej wojny światowej. Współcześnie spotykany w nazwach zespołów wykonujących muzykę o charakterze folkloru miejskiego, np. zespół, kapela Andrusy.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  gawrosz, ulicznik

Połączenia

  • krakowskie, zwierzynieckie; warszawskie andrusy

Cytaty

W upalne dni robiłem sobie labę i razem z innymi andrusami ze Starówki wybieraliśmy się ciuchcią do Drewnicy.

źródło: Robotnicze pokolenia, Warszawa 1980 (books.google.pl)

Andrus posiadał swój honor, godność, styl, etykę grupową. To, co robił podszyte było nie tyle siłą, co sprytem i humorem. We Lwowie królowały batiary, w Krakowie – zwierzynieckie andrusy (andry).

źródło: NKJP: Marian Satała: Gadaj jak andrus, Gazeta Krakowska, 2004-12-24

Aby upodobnić się do stałych mieszkańców, udawaliśmy spitych andrusów i przeklinając się nawzajem, zataczaliśmy się jak prawdziwi pijacy.

źródło: NKJP: Józef Bau: Czas zbezczeszczenia Wspomnienia z czasów drugiej wojny światowej, 2006

2. urwis

Definicja

przest. 
urwis

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ananas, drapichrust, łobuz, łobuziak, nicpoń, psotnik, urwis, wisus

Cytaty

„Marysiu, córeczko kochana, proszę cię, przyjedźcie po tego andrusa, powiedz Jasiowi, że ja już zawału dostaję przez niego, no co on wyprawia, [...]

źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Opowieści przebrane, 2005

Data ostatniej modyfikacji: 07.04.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj