UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaprzysiąc

rzadziej zaprzysięgnąć

Chronologizacja

1455, SStp

Pochodzenie

Zob. przysiąc

1. przysiąc

Definicja

przysiąc, że wypełni się obowiązek

Warianty

rzadziej zaprzysięgnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przysiąc, przysięgnąć

Cytaty

Wbrew protestom episkopatu większość senatu i szlachta zebrana na konwokacji uznała konfederację warszawską za obowiązującą i włączyła jej postanowienia do praw zasadniczych, które przyszły elekt musiał zaprzysiąc.

źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008

[…] skazano go nie za zasługi w wojnach rewolucyjnych 1794 i 1795 i nie za służbę Napoleonowi, ale za zdradę Burbonów, którym zaprzysiągł wierność i z których rąk przyjął tytuły para Francji i członka rady wojennej.

źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Lud bez historii, Polityka, 2007-12-01

Osoby te także będą musiały złożyć zaprzysiężone zeznania.

źródło: NKJP: Jacek Kalabiński: Cudownie odnalezione dokumenty w sprawie Whitewater, Gazeta Wyborcza, 1996-01-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaprzysięgnę	zaprzysiężemy
2 os.	zaprzysiężesz	zaprzysiężecie
3 os.	zaprzysięże	zaprzysięgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłem +(e)m zaprzysiągł	zaprzysięgłam +(e)m zaprzysięgła	zaprzysięgłom +(e)m zaprzysięgło	zaprzysięgliśmy +(e)śmy zaprzysięgli	zaprzysięgłyśmy +(e)śmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłeś +(e)ś zaprzysiągł	zaprzysięgłaś +(e)ś zaprzysięgła	zaprzysięgłoś +(e)ś zaprzysięgło	zaprzysięgliście +(e)ście zaprzysięgli	zaprzysięgłyście +(e)ście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągł	zaprzysięgła	zaprzysięgło	zaprzysięgli	zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaprzysiążmy
2 os.	zaprzysiąż	zaprzysiążcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłbym bym zaprzysiągł	zaprzysięgłabym bym zaprzysięgła	zaprzysięgłobym bym zaprzysięgło	zaprzysięglibyśmy byśmy zaprzysięgli	zaprzysięgłybyśmy byśmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłbyś byś zaprzysiągł	zaprzysięgłabyś byś zaprzysięgła	zaprzysięgłobyś byś zaprzysięgło	zaprzysięglibyście byście zaprzysięgli	zaprzysięgłybyście byście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągłby by zaprzysiągł	zaprzysięgłaby by zaprzysięgła	zaprzysięgłoby by zaprzysięgło	zaprzysięgliby by zaprzysięgli	zaprzysięgłyby by zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono by

bezokolicznik: zaprzysiąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaprzysiągłszy

gerundium: zaprzysiężenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
D.	zaprzysiężenia	zaprzysiężeń
C.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniom
B.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
N.	zaprzysiężeniem	zaprzysiężeniami
Ms.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniach
W.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaprzysiężony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaprzysiężony	zaprzysiężony	zaprzysiężony	zaprzysiężone	zaprzysiężona
D.	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężonej
C.	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonej
B.	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężony	zaprzysiężone	zaprzysiężoną
N.	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężoną
Ms.	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaprzysiężeni	zaprzysiężeni	zaprzysiężone	zaprzysiężone
D.	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych
C.	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym
B.	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężone
N.	zaprzysiężonymi	zaprzysiężonymi	zaprzysiężonymi	zaprzysiężonymi
Ms.	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych

odpowiednik aspektowy: zaprzysięgać

Składnia

zaprzysiąc

2. odebrać przysięgę

Definicja

odebrać od kogoś przysięgę, w której zobowiązuje się on do wypełnienia obowiązku

Warianty

rzadziej zaprzysięgnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

zaprzysiężony prezydent

Cytaty

	Na pierwszym posiedzeniu rady miejskiej zaprzysiężono [...] prezydenta Wrocławia. źródło: NKJP: Arkadiusz Franas: Sesja z niespodzianką, Gazeta Wrocławska, 2002-11-20
	Choć islamscy mudżahedini obalili promoskiewski reżim prezydenta [...] ponad rok temu, dopiero wczoraj udało im się zaprzysiąc pierwszego premiera. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Afgańczycy wzdychają do raju Nadżibullaha, Gazeta Wyborcza, 1993-06-18
	A kiedy już skończyli, to jeden z nich powiedział: Tego najmłodszego też zaprzysiężemy. I tak się stało. źródło: NKJP: Iza Salamon: Pamięć radosna, Trybuna Śląska, 2002-01-04
	Po zaczerpnięciu głębokiego oddechu dokończyła myśl cichym, schrypniętym głosem: - Zmierzałam do wykazania, że ten zaprzysiężony świadek kłamie, a pani sędzia cały czas przeszkadza mi w udowodnieniu. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Studio Astropsychologii, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaprzysięgnę	zaprzysiężemy
2 os.	zaprzysiężesz	zaprzysiężecie
3 os.	zaprzysięże	zaprzysięgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłem +(e)m zaprzysiągł	zaprzysięgłam +(e)m zaprzysięgła	zaprzysięgłom +(e)m zaprzysięgło	zaprzysięgliśmy +(e)śmy zaprzysięgli	zaprzysięgłyśmy +(e)śmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłeś +(e)ś zaprzysiągł	zaprzysięgłaś +(e)ś zaprzysięgła	zaprzysięgłoś +(e)ś zaprzysięgło	zaprzysięgliście +(e)ście zaprzysięgli	zaprzysięgłyście +(e)ście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągł	zaprzysięgła	zaprzysięgło	zaprzysięgli	zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaprzysiążmy
2 os.	zaprzysiąż	zaprzysiążcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłbym bym zaprzysiągł	zaprzysięgłabym bym zaprzysięgła	zaprzysięgłobym bym zaprzysięgło	zaprzysięglibyśmy byśmy zaprzysięgli	zaprzysięgłybyśmy byśmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłbyś byś zaprzysiągł	zaprzysięgłabyś byś zaprzysięgła	zaprzysięgłobyś byś zaprzysięgło	zaprzysięglibyście byście zaprzysięgli	zaprzysięgłybyście byście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągłby by zaprzysiągł	zaprzysięgłaby by zaprzysięgła	zaprzysięgłoby by zaprzysięgło	zaprzysięgliby by zaprzysięgli	zaprzysięgłyby by zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono by

bezokolicznik: zaprzysiąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaprzysiągłszy

gerundium: zaprzysiężenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
D.	zaprzysiężenia	zaprzysiężeń
C.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniom
B.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
N.	zaprzysiężeniem	zaprzysiężeniami
Ms.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniach
W.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaprzysiężony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaprzysiężony	zaprzysiężony	zaprzysiężony	zaprzysiężone	zaprzysiężona
D.	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężonej
C.	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonemu	zaprzysiężonej
B.	zaprzysiężonego	zaprzysiężonego	zaprzysiężony	zaprzysiężone	zaprzysiężoną
N.	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężoną
Ms.	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaprzysiężeni	zaprzysiężeni	zaprzysiężone	zaprzysiężone
D.	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych
C.	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym	zaprzysiężonym
B.	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężone
N.	zaprzysiężonymi	zaprzysiężonymi	zaprzysiężonymi	zaprzysiężonymi
Ms.	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych	zaprzysiężonych

odpowiednik aspektowy: zaprzysięgać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

zaprzysiąc

KOGO + (na KOGO)

3. postanowić

Definicja

podjąć mocne postanowienie

Warianty

rzadziej zaprzysięgnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poprzysiąc, poprzysięgnąć

Cytaty

Przestał prawie pamiętać o tym, że zaprzysiągł śmierć Pawłowi.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Właśnie skończył mu się pierwszy magazynek i zakładając drugi i ostatni, zaprzysiągł sobie bezwzględną dyscyplinę ogniową.

źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaprzysięgnę	zaprzysiężemy
2 os.	zaprzysiężesz	zaprzysiężecie
3 os.	zaprzysięże	zaprzysięgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłem +(e)m zaprzysiągł	zaprzysięgłam +(e)m zaprzysięgła	zaprzysięgłom +(e)m zaprzysięgło	zaprzysięgliśmy +(e)śmy zaprzysięgli	zaprzysięgłyśmy +(e)śmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłeś +(e)ś zaprzysiągł	zaprzysięgłaś +(e)ś zaprzysięgła	zaprzysięgłoś +(e)ś zaprzysięgło	zaprzysięgliście +(e)ście zaprzysięgli	zaprzysięgłyście +(e)ście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągł	zaprzysięgła	zaprzysięgło	zaprzysięgli	zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaprzysiążmy
2 os.	zaprzysiąż	zaprzysiążcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłbym bym zaprzysiągł	zaprzysięgłabym bym zaprzysięgła	zaprzysięgłobym bym zaprzysięgło	zaprzysięglibyśmy byśmy zaprzysięgli	zaprzysięgłybyśmy byśmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłbyś byś zaprzysiągł	zaprzysięgłabyś byś zaprzysięgła	zaprzysięgłobyś byś zaprzysięgło	zaprzysięglibyście byście zaprzysięgli	zaprzysięgłybyście byście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągłby by zaprzysiągł	zaprzysięgłaby by zaprzysięgła	zaprzysięgłoby by zaprzysięgło	zaprzysięgliby by zaprzysięgli	zaprzysięgłyby by zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono by

bezokolicznik: zaprzysiąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaprzysiągłszy

gerundium: zaprzysiężenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
D.	zaprzysiężenia	zaprzysiężeń
C.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniom
B.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
N.	zaprzysiężeniem	zaprzysiężeniami
Ms.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniach
W.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia

odpowiednik aspektowy: zaprzysięgać

Składnia

zaprzysiąc

4. obiecać

Definicja

solennie obiecać

Warianty

rzadziej zaprzysięgnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przyrzec
	hiperonimy:	obiecać

Połączenia

zaprzysiąc wierność

Cytaty

Wściekły Ludwik zaprzysiągł się na relikwie, że póki żyje, nie wpuści papieskiego biskupa do miasta.

źródło: Internet: herkimer.blog.onet.pl

Staszek zeźlił się i ją uderzył. To mu zaprzysięgła, że do Ameryki nie wyjedzie, bo do konsulatu na niego doniesie (…).

źródło: NKJP: Leszek K. Talko, Beata Zalot: Górale wrócili do hal, Gazeta Wyborcza, 1995-06-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaprzysięgnę	zaprzysiężemy
2 os.	zaprzysiężesz	zaprzysiężecie
3 os.	zaprzysięże	zaprzysięgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłem +(e)m zaprzysiągł	zaprzysięgłam +(e)m zaprzysięgła	zaprzysięgłom +(e)m zaprzysięgło	zaprzysięgliśmy +(e)śmy zaprzysięgli	zaprzysięgłyśmy +(e)śmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłeś +(e)ś zaprzysiągł	zaprzysięgłaś +(e)ś zaprzysięgła	zaprzysięgłoś +(e)ś zaprzysięgło	zaprzysięgliście +(e)ście zaprzysięgli	zaprzysięgłyście +(e)ście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągł	zaprzysięgła	zaprzysięgło	zaprzysięgli	zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaprzysiążmy
2 os.	zaprzysiąż	zaprzysiążcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłbym bym zaprzysiągł	zaprzysięgłabym bym zaprzysięgła	zaprzysięgłobym bym zaprzysięgło	zaprzysięglibyśmy byśmy zaprzysięgli	zaprzysięgłybyśmy byśmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłbyś byś zaprzysiągł	zaprzysięgłabyś byś zaprzysięgła	zaprzysięgłobyś byś zaprzysięgło	zaprzysięglibyście byście zaprzysięgli	zaprzysięgłybyście byście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągłby by zaprzysiągł	zaprzysięgłaby by zaprzysięgła	zaprzysięgłoby by zaprzysięgło	zaprzysięgliby by zaprzysięgli	zaprzysięgłyby by zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysiężono by

bezokolicznik: zaprzysiąc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaprzysiągłszy

gerundium: zaprzysiężenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
D.	zaprzysiężenia	zaprzysiężeń
C.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniom
B.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia
N.	zaprzysiężeniem	zaprzysiężeniami
Ms.	zaprzysiężeniu	zaprzysiężeniach
W.	zaprzysiężenie	zaprzysiężenia

odpowiednik aspektowy: zaprzysięgać

Składnia

zaprzysiąc

(na CO) + że ZDANIE

Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2014