UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaprzysięgnąć

częściej zaprzysiąc

Chronologizacja

Zob. zaprzysiąc

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaprzysięgnę	zaprzysięgniemy
2 os.	zaprzysięgniesz	zaprzysięgniecie
3 os.	zaprzysięgnie	zaprzysięgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłem +(e)m zaprzysiągł	zaprzysięgłam +(e)m zaprzysięgła	zaprzysięgłom +(e)m zaprzysięgło	zaprzysięgliśmy +(e)śmy zaprzysięgli	zaprzysięgłyśmy +(e)śmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłeś +(e)ś zaprzysiągł	zaprzysięgłaś +(e)ś zaprzysięgła	zaprzysięgłoś +(e)ś zaprzysięgło	zaprzysięgliście +(e)ście zaprzysięgli	zaprzysięgłyście +(e)ście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągł	zaprzysięgła	zaprzysięgło	zaprzysięgli	zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysięgnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaprzysięgnijmy
2 os.	zaprzysięgnij	zaprzysięgnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaprzysiągłbym bym zaprzysiągł	zaprzysięgłabym bym zaprzysięgła	zaprzysięgłobym bym zaprzysięgło	zaprzysięglibyśmy byśmy zaprzysięgli	zaprzysięgłybyśmy byśmy zaprzysięgły
2 os.	zaprzysiągłbyś byś zaprzysiągł	zaprzysięgłabyś byś zaprzysięgła	zaprzysięgłobyś byś zaprzysięgło	zaprzysięglibyście byście zaprzysięgli	zaprzysięgłybyście byście zaprzysięgły
3 os.	zaprzysiągłby by zaprzysiągł	zaprzysięgłaby by zaprzysięgła	zaprzysięgłoby by zaprzysięgło	zaprzysięgliby by zaprzysięgli	zaprzysięgłyby by zaprzysięgły

bezosobnik: zaprzysięgnięto by

bezokolicznik: zaprzysięgnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaprzysiągłszy

gerundium: zaprzysięgnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaprzysięgnięcie	zaprzysięgnięcia
D.	zaprzysięgnięcia	zaprzysięgnięć
C.	zaprzysięgnięciu	zaprzysięgnięciom
B.	zaprzysięgnięcie	zaprzysięgnięcia
N.	zaprzysięgnięciem	zaprzysięgnięciami
Ms.	zaprzysięgnięciu	zaprzysięgnięciach
W.	zaprzysięgnięcie	zaprzysięgnięcia

odpowiednik aspektowy: zaprzysięgać

Pochodzenie

Zob. przysiąc

1. przysiąc

Definicja

przysiąc, że wypełni się obowiązek

Warianty

częściej zaprzysiąc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przysiąc, przysięgnąć

Połączenia

zaprzysięgnąć wierność

Cytaty

Po kontrowersjach dotyczących Elbląga, Braniewa, Lęborka i Bytowa strony zaprzysięgły uroczyście traktat.

źródło: NKJP: Jerzy Besala: Ziemie utracone, Polityka, 2007-09-15

Zaprzysiągł wierność, po czym przywrócony do łask, odebrał od niego pocałunek pokoju.

źródło: NKJP: Tadeusz Wasilewski: Poczet Królów Polskich, Kultura, nr 6, 1978

Ugodę zaprzysiągł król Jan Kazimierz i prymas.

źródło: NKJP: Paweł Wroński: O Unii Lubelskiej i Unii Europejskiej, Gazeta Wyborcza, 1998-05-29

Składnia

zaprzysięgnąć

2. odebrać przysięgę

Definicja

odebrać od kogoś przysięgę, w której zobowiązuje się on do wypełnienia obowiązku

Warianty

częściej zaprzysiąc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Cytaty

Z tego, co wiem, to pan prezes Pachowski był przesłuchiwany w tym tygodniu, ale to najpierw zaprzysięgniemy świadka, odbędziemy tę procedurę […].

źródło: NKJP: Stenogram z 41. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 17 maja 2003 r.

[…] Rada Miejska musi zwołać swoje pierwsze posiedzenie, w trakcie którego zaprzysięgnie prezydenta

źródło: NKJP: Będą rządzić dalej, Sztafeta, nr 44/2002

Składnia

zaprzysięgnąć

KOGO

3. postanowić

Definicja

podjąć mocne postanowienie

Warianty

częściej zaprzysiąc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poprzysiąc, poprzysięgnąć

Cytaty

Straż Leśna zaprzysięgnie ci zemstę, ale przecież cię nie złapią - największego cwaniaka w dorzeczu Wkry albo innej Narwi.

źródło: NKJP: W. Hagedorny: Rozsądek i okolice: Śmieć do woli w wolnym kraju, Tygodnik Ciechanowski, 2002-05-03

Zosia z Antoniową nie puściły farby, zaprzysięgły milczenie do czasu, aż znajdą się rodzice.

źródło: NKJP: Mieczysław Welzandt: Konkurs „Temat otwarty”, Gazeta Wyborcza, 1992-08-20

Składnia

zaprzysięgnąć

4. obiecać

Definicja

solennie obiecać

Warianty

częściej zaprzysiąc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przyrzec
	hiperonimy:	obiecać

Cytaty

Powiedział mamie, że tata zaprzysiągł mu na wszystko, co najświętsze, że już nigdy nie weźmie do ust kropli alkoholu.

źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010

Płynąc do brzegu i modląc się do wszystkich pomorskich bogów z chrześcijańskim na czele, zaprzysięgli sobie, iż jeśli wyjdą cało z tej katastrofy, porzucą zbójeckie życie i wstąpią do klasztoru, aby odpokutować tamże swoje grzeszne uczynki.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

Składnia

zaprzysięgnąć

(na CO) + że ZDANIE

Data ostatniej modyfikacji: 23.08.2014