Jak korzystać ze słownika?

Bóg

  • Definicja
    istota duchowa, która zgodnie z wiarą żydów, muzułmanów i chrześcijan spowodowała powstanie świata i jest jego jedynym władcą
  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Religia – kościół

    wyznania: zasady i prawdy wiary

  • Relacje znaczeniowe
    synonimy:  Najwyższy
    niebiosa
    niebo
    Opatrzność
    Stworzyciel
    Stwórca
    Wiekuisty
    Wszechmocny
  • Połączenia
    • dobry, miłosierny; prawdziwy; niewidzialny Bóg; Bóg chrześcijański; Najwyższy, Wszechmogący; immanentny, transcendentny; osobowy; Wcielony; żywy
    • jeden Bóg
    • Bóg Jahwe
    • Bóg i bliźni, Bóg i człowiek, Bóg i historia, Bóg i Kościół, Bóg i miłość, Bóg i natura, Bóg i ojczyzna, Bóg i Pan nasz, Bóg i religia, Bóg i wiara; Bóg i ludzie, Bóg i święci, Bóg i wartości chrześcijańskie; niebo i Bóg, świat i Bóg
    • Pan Bóg
    • imię; koncepcja, oblicze, obraz; miłość, obecność; tajemnica; głos, wola; dar Boga
    • służba, wierność Bogu
    • człowiek; miasto, świat; religia; życie bez Boga; szacunek, wdzięczność; w służbie dla Boga; droga; modlitwa, modły, prośby, westchnienie; miłość, ufność, zaufanie; nienawiść, pretensje, żal; dostęp, powrót, przynależność, zbliżenie; odniesienie, relacja, stosunek; odwołanie do Boga; dar, łaska, prezent, szczęście, talent; słowo, znak od Boga; grzech; obowiązek, odpowiedzialność, pokora, posłuszeństwo, wdzięczność; postawa, równość wobec Boga
    • droga; miłość ku Bogu
    • pytanie; walka o Boga; ufność, wiara; niewiara w Boga
    • bojaźń, lęk, strach; odpowiedzialność przed Bogiem; dialog, rozmowa; kontakt, łączność, więź, związek; relacja, spotkanie, życie; jedność, pojednanie, przyjaźń, przymierze z Bogiem; tęsknota za Bogiem
    • język, mowa, myśli; nauka, prawda, wiedza, wyobrażenia; opowieść, piosenka, wiersze; rozmowa, rozważania; świadectwo, wzmianki; milczenie o Bogu
    • wierny Bogu
    • podobny do Boga
    • równy przed Bogiem; związany z Bogiem
    • Bóg istnieje; jest Duchem, Miłością, Stwórcą, tajemnicą..., objawił się / objawia się, pojawił się / pojawia się, ukazał się; stworzył kogoś/coś; błogosławi, pobłogosławił komuś/czemuś; obdarzył kogoś wolnością, talentami... ; wysłuchał kogoś/czegoś; działanie Boga; dany od Boga; dany, nadany, ustanowiony; obdarowany; natchniony; dokonany; kochany, umiłowany; odrzucony, opuszczony, potępiony, zapomniany; posłany, powołany, prowadzony, wezwany, wybrany, wyznaczony, zesłany przez Boga
    • szukać; bać się; radzić się; wyrzec się; doświadczenie Boga
    • dziękować, podziękować, pokłonić się; służyć, ufać; oddać się / oddawać się, ofiarować się, poddać się, poświęcić się, powierzyć się; podobać się, spodobać się; spowiadać się; sprzeciwiać się, sprzeniewierzyć się / sprzeniewierzać się; oddawanie czci Bogu
    • kochać, miłować; prosić; przebłagać; poznać; obrazić / obrażać, odrzucać, przeklinać; widzieć, spotkać / spotykać Boga
    • żyć bez Boga; modlić się, pomodlić się, wołać, wznosić, zanieść /zanosić prośby, modły...; należeć, powracać, wrócić / wracać, zmierzać; coś prowadzi; garnąć się; upodabniać się; zbliżyć się / zbliżać się; odnieść się / odnosić się, odwoływać się, zwrócić się / zwracać się; skierowany; dążenie do Boga; odchodzić, oddalać się, oderwać, odejść; otrzymać, pochodzić; zależeć; odłączenie; płynący od Boga
    • iść, kierować coś, kierować się, zwrócić się / zwracać się ku Bogu; buntować się / zbuntować się przeciw Bogu
    • uwierzyć, wierzyć w Boga
    • odpowiedzieć / odpowiadać; przysięgać, stanąć / stawać; ukorzyć się przed Bogiem; łączyć się, obcować, rozmawiać, spotkać się / spotykać się; jednoczyć się, współdziałać; mocować się, targować się, wadzić się, walczyć; pogodzić się; zjednoczenie z Bogiem; pójść; opowiedzenie się za Bogiem
    • mówić, myśleć, pisać, pomyśleć, rozmawiać, śpiewać; świadczyć; zapomnieć / zapominać o Bogu; pokładać nadzieję w Bogu
    • w rękach Boga
  • Cytaty

    Jezus powiedział, że Bóg jest Ojcem, który daje miłość, troskę i poczucie bezpieczeństwa. I tego doświadczam. Ale obraz Boga w chrześcijaństwie ma także inne, można rzec, złowrogie oblicze. Groźnego i surowego sędziego.

    źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

    [...] sferą, gdzie człowiek może się spotkać z Bogiem, wchodzić z Nim w relację, usłyszeć Go, jest Jego słowo, Pismo Święte. Bóg mówi do człowieka w sposób szczególny poprzez karty Biblii.

    źródło: NKJP: Paweł Kosiński SJ: Obudzić serce, 2000

    Ponieważ Bóg jest Miłością, to człowiek z bliska przyglądając się Bogu, kontemplując Go, wiedział jednocześnie czym jest prawdziwa miłość.

    źródło: NKJP: Henryk Dziadosz SJ: Doświadczyć Boga:życie chrześcijańskie w Ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, 2000

    Trudnością w pojednaniu koncepcji Boga immanentnego z transcendentnym było i jest pojęcie Osoby Bożej. W momencie, gdy padło to sformułowanie, że Bóg jest Osobą, w świadomości odbiorców pojawiła się postać ludzka.

    źródło: NKJP: Bóg jest osobą, Dziennik Polski - Magazyn, 1998-04-17

    Iluż to mędrcom zarzucono bezbożność? A cóż można zarzucić chrześcijanom? Że czczą Boga, który mieszka w niebie i w duszach ludzkich?

    źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1996
  • Odmiana

    część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m1

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. Bóg
    		 Bogowie
    		 ndepr
    Bogi
    		 depr
    D. Boga
    		 Bogów
    C. Bogu
    rzadziej Bogowi
    		 Bogom
    B. Boga
    		 Bogów
    N. Bogiem
    		 Bogami
    Ms. Bogu
    		 Bogach
    W. Boże
    		 Bogowie
    		 ndepr
    Bogi
    		 depr

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • Pochodzenie

    Kalka łac.  Deus 

CHRONOLOGIZACJA:
1285, SStp
FRAZEOLOGIZMY:
Bogu ducha winny
Bogu ducha winien
mój Boże
o Boże
Boże święty
Boże drogi
Boże kochany
Boże jedyny
mocny Boże
Boże wielki
Boże ty mój
Boże, Boże
miły Boże
mój Boże
o Boże
Boże święty
Boże drogi
Boże kochany
Boże jedyny
mocny Boże
Boże wielki
Boże ty mój
Boże, Boże
miły Boże
mój Boże
o Boże
Boże święty
Boże drogi
Boże kochany
Boże jedyny
mocny Boże
Boże wielki
Boże ty mój
Boże, Boże
miły Boże
mój Boże
o Boże
Boże święty
Boże drogi
Boże kochany
Boże jedyny
mocny Boże
Boże wielki
Boże ty mój
Boże, Boże
miły Boże
Boże, ty widzisz i/a nie grzmisz
nie daj Boże
broń Boże
Boże uchowaj
Bóg wie
Bóg raczy wiedzieć
Bóg jeden wie
Bóg jeden raczy wiedzieć
Bóg jedyny wie
Bóg mi świadkiem
jak mi Bóg miły
tak mi dopomóż Bóg
Bóg Ojciec
Bóg powołał do siebie kogoś
Bóg powołał do swojej/swej chwały kogoś
Bóg zabrał do siebie kogoś
Bóg wezwał do siebie kogoś
Bóg wziął do siebie kogoś
Bóg wie
Bóg raczy wiedzieć
Bóg jeden wie
Bóg jeden raczy wiedzieć
Bóg jedyny wie
Bóg wie
Bóg raczy wiedzieć
Bóg jeden wie
Bóg jeden raczy wiedzieć
Bóg jedyny wie
Bóg z kimś
Bóg zapłać
bój się Boga
nie daj Boże
broń Boże
Boże uchowaj
daj Boże
dałby Bóg
daj Boże zdrowie
dzięki Bogu
jak Boga kocham
jak pragnę Boga
jak Bóg da
jak Bóg pozwoli
jak kogoś Pan Bóg stworzył I
jak kogoś Pan Bóg stworzył II
Bóg mi świadkiem
jak mi Bóg miły
tak mi dopomóż Bóg
jak Pan Bóg przykazał
jak Bóg przykazał
jak u Pana Boga za piecem
ktoś Boga się nie boi
ktoś jedna się z Bogiem
ktoś łapie Pana Boga za nogi
ktoś chwyta Pana Boga za nogi
ktoś ma Boga w sercu
ktoś pojednał się z Bogiem
ktoś spoczywa snem wiecznym
ktoś spoczywa w Bogu
ktoś wyzionął ducha
ktoś oddał ducha Bogu
ktoś oddał duszę Bogu
ktoś zasnął na wieki
ktoś zasnął w Bogu
ktoś złapał Pana Boga za nogi
ktoś chwycił Pana Boga za nogi
mój Boże
o Boże
Boże święty
Boże drogi
Boże kochany
Boże jedyny
mocny Boże
Boże wielki
Boże ty mój
Boże, Boże
miły Boże
na Boga
na miły Bóg
na Boga
na miły Bóg
nie daj Boże
broń Boże
Boże uchowaj
niech ręka boska broni
niech Bóg broni
uchowaj Boże
niech spoczywa w pokoju
niech spoczywa w Bogu
mój Boże
o Boże
Boże święty
Boże drogi
Boże kochany
Boże jedyny
mocny Boże
Boże wielki
Boże ty mój
Boże, Boże
miły Boże
Panu Bogu w okno
pożal się Boże
ręka Boga
szczęść Boże
Bóg mi świadkiem
jak mi Bóg miły
tak mi dopomóż Bóg
u Boga Ojca
niech ręka boska broni
niech Bóg broni
uchowaj Boże
wszelki duch Pana Boga chwali
z Bogiem
zostań z Bogiem
za Boga
za Bóg zapłać
CHRONOLOGIZACJA FRAZEOLOGIZMY PRZYSŁOWIA POKAŻ WSZYSTKO
Data ostatniej modyfikacji: 22.02.2023