orzeźwiać

  • powodować, że ktoś, kto był zmęczony lub senny, odzyskuje energię i chęć do działania
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Pielęgnacja ciała

    czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty


    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Pogoda

    zjawiska atmosferyczne

  • synonimy:  rzeźwić
    • wiatr, powietrze, woda orzeźwia kogoś
    • orzeźwiać i chłodzić, orzeźwiać i dodawać energii, orzeźwiać i ochładzać
  • Staje pod prysznicem i na moment chłodna woda orzeźwia, poprawia złe samopoczucie.

    źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

    Franek odsunął szybę i oparł o otwarte okno łokieć, pozwalając, by orzeźwiało go wpadające w pędzie mokre powietrze.

    źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

    Spokojnie odetchnąłem dopiero, gdy poczułem pod sobą miałki piasek wybrzeża, a słony wietrzyk morski orzeźwiał mi twarz.

    źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954

    Mięta mnie orzeźwia, espresso pobudza.

    źródło: NKJP: Bogusława Jędrasik: Gorączka. Opowiadania wyuzdane, 2007

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. orzeźwiam
    orzeźwiamy
    2 os. orzeźwiasz
    orzeźwiacie
    3 os. orzeźwia
    orzeźwiają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. orzeźwiałem
    +(e)m orzeźwiał
    orzeźwiałam
    +(e)m orzeźwiała
    orzeźwiałom
    +(e)m orzeźwiało
    orzeźwialiśmy
    +(e)śmy orzeźwiali
    orzeźwiałyśmy
    +(e)śmy orzeźwiały
    2 os. orzeźwiałeś
    +(e)ś orzeźwiał
    orzeźwiałaś
    +(e)ś orzeźwiała
    orzeźwiałoś
    +(e)ś orzeźwiało
    orzeźwialiście
    +(e)ście orzeźwiali
    orzeźwiałyście
    +(e)ście orzeźwiały
    3 os. orzeźwiał
    orzeźwiała
    orzeźwiało
    orzeźwiali
    orzeźwiały

    bezosobnik: orzeźwiano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę orzeźwiał
    będę orzeźwiać
    będę orzeźwiała
    będę orzeźwiać
    będę orzeźwiało
    będę orzeźwiać
    będziemy orzeźwiali
    będziemy orzeźwiać
    będziemy orzeźwiały
    będziemy orzeźwiać
    2 os. będziesz orzeźwiał
    będziesz orzeźwiać
    będziesz orzeźwiała
    będziesz orzeźwiać
    będziesz orzeźwiało
    będziesz orzeźwiać
    będziecie orzeźwiali
    będziecie orzeźwiać
    będziecie orzeźwiały
    będziecie orzeźwiać
    3 os. będzie orzeźwiał
    będzie orzeźwiać
    będzie orzeźwiała
    będzie orzeźwiać
    będzie orzeźwiało
    będzie orzeźwiać
    będą orzeźwiali
    będą orzeźwiać
    będą orzeźwiały
    będą orzeźwiać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. orzeźwiajmy
    2 os. orzeźwiaj
    orzeźwiajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. orzeźwiałbym
    bym orzeźwiał
    orzeźwiałabym
    bym orzeźwiała
    orzeźwiałobym
    bym orzeźwiało
    orzeźwialibyśmy
    byśmy orzeźwiali
    orzeźwiałybyśmy
    byśmy orzeźwiały
    2 os. orzeźwiałbyś
    byś orzeźwiał
    orzeźwiałabyś
    byś orzeźwiała
    orzeźwiałobyś
    byś orzeźwiało
    orzeźwialibyście
    byście orzeźwiali
    orzeźwiałybyście
    byście orzeźwiały
    3 os. orzeźwiałby
    by orzeźwiał
    orzeźwiałaby
    by orzeźwiała
    orzeźwiałoby
    by orzeźwiało
    orzeźwialiby
    by orzeźwiali
    orzeźwiałyby
    by orzeźwiały

    bezosobnik: orzeźwiano by

    bezokolicznik: orzeźwiać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: orzeźwiając

    gerundium: orzeźwianie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: orzeźwiający

    imiesłów przymiotnikowy bierny: orzeźwiany

    odpowiednik aspektowy: orzeźwić

  • Rznieżywotny + orzeźwiać +
    KOGO
  • Zob.  rzeźwy 

CHRONOLOGIZACJA:
1745, Kart XVII-XVIII
Data ostatniej modyfikacji: 20.02.2019