zemrzeć - Wielki słownik języka polskiego PAN

książk. umrzeć – przestać żyć

Używane głównie w 3 os. czasu przeszłego; użycie w innych formach jest rzadkie i ma silne nacechowanie książkowe.

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Bieg życia

śmierć

	synonimy:	Bóg powołał do siebie kogoś fiknąć kipnąć kojfnąć ktoś dokonał żywota ktoś kopnął w kalendarz ktoś odwalił kitę ktoś położył się do grobu ktoś przeniósł się na łono Abrahama ktoś rozstał się z życiem ktoś wyciągnął kopyta ktoś wydał ostatnie tchnienie ktoś wywinął orła ktoś wyzionął ducha ktoś zamknął oczy ktoś zasnął na wieki ktoś zszedł z tego świata odejść pomrzeć przekręcić się skonać skończyć się umrzeć wykitować wykopyrtnąć wykorkować zdechnąć zgasnąć życie uszło z kogoś
	antonimy:	ktoś przyszedł na świat narodzić się urodzić się

ojciec, pacjent, ranny zmarł; babcia, ofiara, staruszka zmarła
ktoś zmarł (nagłą, samobójczą...) śmiercią
ktoś zmarł na AIDS, na atak, na białaczkę, na cholerę, na gruźlicę, na malarię, na nowotwór, na raka, na sepsę, na serce, na suchoty, na szkarlatynę, na tyfus, na wylew, na zawał; na skutek czegoś; na emigracji, na wygnaniu
ktoś zmarł od ran
ktoś zmarł z głodu, z wychłodzenia, z wycieńczenia, z wyczerpania; z upływu krwi; z powodu (choroby, poparzenia, zaczadzenia się...); z przyczyn naturalnych
ktoś zmarł w domu, w łagrze, w obozie, w szpitalu; w karetce; w biedzie, w nędzy; w (niewyjaśnionych, tajemniczych...) okolicznościach; w wyniku obrażeń
ktoś zmarł bezdzietnie, bezpotomnie; młodo, nagle, niedawno, niespodziewanie, przedwcześnie, tragicznie
żyć i zemrzeć

	Nagłą śmiercią zmarł w Rzymie w 1700 roku dwudziestoletni Franciszek Zakrzewski [...] i tam został pochowany. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995
	Przypomniałam sobie pogrzeb jej ojca, kiedy jeszcze chodziłyśmy do liceum. Zmarł nagle na zawał serca. źródło: NKJP: Maria Wedyk: Nie wyklucza się motywu samobójstwa, Akant, 2008-01
	Słupscy policjanci zatrzymali 20-latka podejrzanego o zabójstwo kolegi. Ofiara zmarła od rany zadanej nożem. źródło: NKJP: Robert Kiewlicz: Na Pomorzu rośnie przestępczość, Dziennik Bałtycki, 2008-12-27
	Wróciła do Warszawy sama, ponieważ jej mąż i syn zmarli w łagrze. źródło: NKJP: Stefan Leder, Witold Leder: Czerwona nić : ze wspomnień i prac rodziny Lederów, 2005
	Książę zemrze nam niedługo. Ty, pani, jesteś nieco młodsza. Przeżyjesz księcia i roztoczysz nad synem opiekę. źródło: NKJP: Michał Krzywicki: Plagi tej ziemi, Esensja, 2008-11

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

Czas przeszły

bezosobnik: zmarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zemrzyjmy
2 os.	zemrzyj	zemrzyjcie

Tryb warunkowy

bezosobnik: zmarto by

bezokolicznik: zemrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zmarłszy

gerundium: zmarcie

rodzaj gramatyczny: dk

Rz_osobowy

+

zemrzeć

+

(na CO|od CZEGO|z (powodu) CZEGO)