dukać

  • mówić z trudem, cicho i niepewnie, często przerywając wypowiedź
  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Język

    mówienie


    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Stany psychiczne człowieka

    zachowania emocjonalne

  • synonimy:  jąkać się
    stękać
    wydukiwać
    hiperonimy:  mówić
    • dukać z kartki; z trudem
    • zacząć dukać
  • „Pan sierżant” ustawił nas w dwuszeregu, rozparł się za stołem i po kolei dukał z kartki nasze nazwiska.

    źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

    Przez kilka minut rozmówca duka o błahych sprawach, dusząc coś w sobie.

    źródło: NKJP: Leszek K. Talko: Co im powiedzieć, Gazeta Wyborcza, 1994-01-25

    Musiałam się ekspresowo odizolować od wszystkich ludzi na świecie. Szczególnie od Sandry, która nie przestawała dukać o tym przeklętym kolesiu.

    źródło: Internet: lol24.com

    - To ty to zrobiłeś? - zapytała i nagle wstała. [...]
    - Nie wiem, jak to... bo ja chyba... byłem pijany... - zacząłem dukać.

    źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik ciężarowca, 2007

    Stanął spłakany przed domem i dukał, że na polanę przyszła milicja [...].

    źródło: NKJP: Cezary Łazarewicz: Po pierwsze honor, po drugie dutki, Gazeta Wyborcza, 1998-12-31

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dukam
    dukamy
    2 os. dukasz
    dukacie
    3 os. duka
    dukają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dukałem
    +(e)m dukał
    dukałam
    +(e)m dukała
    dukałom
    +(e)m dukało
    dukaliśmy
    +(e)śmy dukali
    dukałyśmy
    +(e)śmy dukały
    2 os. dukałeś
    +(e)ś dukał
    dukałaś
    +(e)ś dukała
    dukałoś
    +(e)ś dukało
    dukaliście
    +(e)ście dukali
    dukałyście
    +(e)ście dukały
    3 os. dukał
    dukała
    dukało
    dukali
    dukały

    bezosobnik: dukano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę dukał
    będę dukać
    będę dukała
    będę dukać
    będę dukało
    będę dukać
    będziemy dukali
    będziemy dukać
    będziemy dukały
    będziemy dukać
    2 os. będziesz dukał
    będziesz dukać
    będziesz dukała
    będziesz dukać
    będziesz dukało
    będziesz dukać
    będziecie dukali
    będziecie dukać
    będziecie dukały
    będziecie dukać
    3 os. będzie dukał
    będzie dukać
    będzie dukała
    będzie dukać
    będzie dukało
    będzie dukać
    będą dukali
    będą dukać
    będą dukały
    będą dukać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dukajmy
    2 os. dukaj
    dukajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dukałbym
    bym dukał
    dukałabym
    bym dukała
    dukałobym
    bym dukało
    dukalibyśmy
    byśmy dukali
    dukałybyśmy
    byśmy dukały
    2 os. dukałbyś
    byś dukał
    dukałabyś
    byś dukała
    dukałobyś
    byś dukało
    dukalibyście
    byście dukali
    dukałybyście
    byście dukały
    3 os. dukałby
    by dukał
    dukałaby
    by dukała
    dukałoby
    by dukało
    dukaliby
    by dukali
    dukałyby
    by dukały

    bezosobnik: dukano by

    bezokolicznik: dukać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: dukając

    gerundium: dukanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: dukający

    imiesłów przymiotnikowy bierny: dukany

    odpowiedniki aspektowe: duknąć , wydukać

  • bez ograniczeń + dukać +
    CO
    bez ograniczeń + dukać +
    o KIM/CZYM
    bez ograniczeń + dukać +
    że ZDANIE
    bez ograniczeń + dukać +
    MOWA WPROST
  • płn. psł. *dukati 'wydawać niewyraźny, dudniący odgłos; stukać, pukać'

    Czasownik pochodzenia dźwiękonaśladowczego.

CHRONOLOGIZACJA:
1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII
Inne znaczenie: 'trąbić w róg'
Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2016