zrzęda - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

osoba, która wyraża ciągle swoje niezadowolenie w sposób dokuczliwy i męczący

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Usposobienie człowieka

określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gderacz

Połączenia

stary zrzęda

Cytaty

	Zrzęda jakich mało. Pamiętam, jak narzekał, że wygraliśmy z Portugalią tylko 2 : 1. źródło: NKJP: Internet
	[...] zamienia się w opryskliwego i gburowatego zrzędę, któremu w domu przeszkadza dosłownie wszystko. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: Fantastyka Bliskiego Zasięgu: Radziecka baśń z wciąż aktualnym morałem, Esensja, 2009-08-21
	Cieszył się [...] zaradną kobietą, co umiała dorobić szyciem, praniem i do tego nie była kłótliwą zrzędą, lecz pogodną, uśmiechniętą kobietą [...]. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001
	[...] być może jednak w Europarlamencie powinno znaleźć się przynajmniej kilku polskich zrzędów, którzy, czepiając się szczegółów, przypilnują polskich interesów równie dobrze jak euroentuzjaści. źródło: NKJP: Jarosław Kałucki: Nie bójmy się zrzędów, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-02-03

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1, ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrzęda	zrzędy
D.	zrzędy	zrzędów zrzęd

C.	zrzędzie	zrzędom
B.	zrzędę	zrzędów zrzędy
N.	zrzędą	zrzędami
Ms.	zrzędzie	zrzędach
W.	zrzędo	zrzędy

Inne uwagi

Gdy wyraz odnosi się tylko do osób płci żeńskiej, używa się r.ż., D. lm zrzęd , B. lm zrzędy . Gdy zaś odnosi się do osoby/osób płci męskiej, do grupy osób obojga płci albo do osoby/osób bez wskazania na płeć, używa się r. m1, D. i B lm zrzędów lub r. ż, D lm zrzęd , B. lm zrzędy .

Pochodzenie

Od: dawnego przedrostkowego czasownika z-rzędzić 'rządzić skrzętnie, zarządzać skrupulatnie, drobiazgowo gospodarować' > 'dziwaczyć, wydziwiać, gderać, marudzić, nudzić, mamrotać, ględzić'; zob. rządzić