Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | głupi |
głupi |
głupi |
głupie |
głupia |
| D. | głupiego |
głupiego |
głupiego |
głupiego |
głupiej |
| C. | głupiemu |
głupiemu |
głupiemu |
głupiemu |
głupiej |
| B. | głupiego |
głupiego |
głupi |
głupie |
głupią |
| N. | głupim |
głupim |
głupim |
głupim |
głupią |
| Ms. | głupim |
głupim |
głupim |
głupim |
głupiej |
| W. | głupi |
głupi |
głupi |
głupie |
głupia |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | głupi |
głupi |
głupie |
głupie |
| D. | głupich |
głupich |
głupich |
głupich |
| C. | głupim |
głupim |
głupim |
głupim |
| B. | głupich |
głupich |
głupich |
głupie |
| N. | głupimi |
głupimi |
głupimi |
głupimi |
| Ms. | głupich |
głupich |
głupich |
głupich |
| W. | głupi |
głupi |
głupie |
głupie |
Stopień wyższy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | głupszy |
głupszy |
głupszy |
głupsze |
głupsza |
| D. | głupszego |
głupszego |
głupszego |
głupszego |
głupszej |
| C. | głupszemu |
głupszemu |
głupszemu |
głupszemu |
głupszej |
| B. | głupszego |
głupszego |
głupszy |
głupsze |
głupszą |
| N. | głupszym |
głupszym |
głupszym |
głupszym |
głupszą |
| Ms. | głupszym |
głupszym |
głupszym |
głupszym |
głupszej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | głupsi |
głupsi |
głupsze |
głupsze |
| D. | głupszych |
głupszych |
głupszych |
głupszych |
| C. | głupszym |
głupszym |
głupszym |
głupszym |
| B. | głupszych |
głupszych |
głupszych |
głupsze |
| N. | głupszymi |
głupszymi |
głupszymi |
głupszymi |
| Ms. | głupszych |
głupszych |
głupszych |
głupszych |
Pochodzenie
psł. *glupъ 'całkowicie zaciemniony; ciemny na umyśle, nierozumny, nierozumiejący, niedoświadczony, tępy, głupi'
1.a człowiek
Definicja
Noty o użyciu
Używane często w znaczeniu 'człowiek głupi'.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bezmyślny, bezrozumny | |
| antonimy: | mądry |
Połączenia
- głupi człowiek; głupia baba, blondynka, gęś
- głupi jak but, głupi jak stołowe nogi
- bezdennie, bezgranicznie, beznadziejnie głupi, po prostu głupi
- młody i głupi
Cytaty
|
Nie wolno usprawiedliwiać się, że dziecko jest głupie i nic nie rozumie. źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2002-01-02 - Magazyn - Mamy dziecko |
|
|
Jeśli trzeba będzie znowelizować prawo, bo okaże się, że w myśl aktualnego głupi sędzia pozostaje nietykalny – zrobimy to. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004 |
|
|
Zgodnie z zasadami demokracji nawet najgłupszy parlamentarzysta ma prawo do założenia biura za państwowe pieniądze. źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2002-03-29 - Magazyn - Cie, choroba! |
1.b pomysł
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | mądry |
Połączenia
- głupi argument, pomysł, sposób; dowcip, kawał, wybryk, żart; wyraz twarzy;
- głupia decyzja, odpowiedź, ustawa; mina; głupie gadanie, pytanie; głupie docinki
Cytaty
|
Prawo może być niedobre, głupie, ale jest prawem, które należy przestrzegać. źródło: NKJP: Jerzy Leśniak: Dziennik Polski - 2001-07-05 - Nowy Sącz - Powiatowe bezprawie |
|
|
Jednak nauczył się czegoś z tych głupich piśmideł, które przynosiła córka. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Sezon na papierówki, 2003 |
|
|
Uczony ten podpisywał najgłupsze apele o nuklearne rozbrojenie, wypuszczanie morderców z więzień, niestracenie sowieckich agentów itp., itd. źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2001-11-09 - Magazyn - Prawa rozwoju |
|
|
Agnieszka zrobiła głupią minę, jak dziecko, które nie wie, co powiedzieć. źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Poza nurtem czasu, 1996 |
2. naiwny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- głupia dziewczyna
- młody i głupi
Cytaty
|
Nie bądź głupi, tutaj nikt nie płaci z własnej kieszeni, zapewniam cię. źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: (bez tytułu), rękopis, 1999 |
|
|
Któregoś dnia stwierdził, że moim świętym obowiązkiem jest napisanie scenariusza filmowego o historii stosunków radziecko-amerykańskich, by ci głupi Amerykanie wreszcie zrozumieli, jak są przez Ruskich rolowani. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
|
|
Byłam młoda, głupia i zaimponował mi chłopak z Warszawy. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997 |
3. błąd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | błahy, nieistotny | |
| antonimy: | poważny |
Połączenia
- głupi błąd, incydent; głupia rzecz
Cytaty
|
Zaczął przekonywać ministra, by mu dał te głupie 150 milionów na nowy pawilon. źródło: NKJP: Leszek Mazan: Dziennik Polski - 2001-01-27 - Pejzaż - Pół wieku w trzech literach |
|
|
Zaczęła się inflacja i nawet głupie piwo kosztowało dwa razy więcej niż przedtem. źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2000-07-24 - Finansowy - Bajka o uwłaszczeniu |
|
|
Jestem jak saper: jedna głupia pomyłka, strata ponad normę i już mnie nie ma. Wylatuję z pracy. źródło: NKJP: Ewa Winnicka, współpraca Paweł Wujec: Magazyn nr 15 dodatek do Gazety Wyborczej nr 85, z dnia 1997/04/11, str. 12 |
|
|
Lew zakodowany przez Boga, żeby polować i pożerać, nawet głupiej zibry nie może zjeść. Bo człowiek mu w paszczy intervention zrobił. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
4. sytuacja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- głupia historia, sprawa, sytuacja, wpadka; głupie okoliczności; zagrania
Cytaty
|
Dobrą atmosferę w drużynie zepsuły trzy głupie wpadki, z powodu których marzenia o awansie żywczanie musieli odłożyć co najmniej na rok. źródło: NKJP: (ZAB): Dziennik Polski - 2000-07-13 - Oświęcim - Nie smuć się Koszarawo... |
|
|
One wściekały się na mnie wszystkie, że je stawiam podobno w głupiej sytuacji. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004 |
|
|
Jeden głupi incydent z amerykańskim samolotem szpiegowskim [...] zamroził wtedy na wiele miesięcy przygotowywane pracowicie przez obie strony odprężenie międzynarodowe. źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2001-12-28 - Magazyn - Wróżenie z fusów |