szwendać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

pot. pejorat. chodzić po jakimś terenie w różnych kierunkach, nie zmierzając do konkretnie wyznaczonego celu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

łazikować
pałętać się
rajzować
wałęsać się
włóczyć się

Połączenia

młodzież; pies szwenda się
szwendać się po domu, po mieście, po okolicy, po ulicach; po świecie; po nocy
szwendać się nocą, wieczorem

Cytaty

	Wstawałam od biurka, szwendałam się po domu i ogrodzie, znajdowałam sobie różne zajęcia [...]. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010
	Następnego dnia Wysoki Towarzysz poklepał mnie, że żyję, nic mi nie jest, poradził chodzić wcześniej spać, zamiast szwendać się po nocy i gadać głupoty. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Nie mogę narzekać, 2003
	Szwendali się ulicami miasta, zaczepiali inaczej wyglądających ludzi. źródło: NKJP: Dziennik Słupski, 1999-03-12
	Do Krakowa przyjechałem pociągiem nocnym i mając dużo wolnego czasu, szwendałem się tu i ówdzie, aż znalazłem się pod domem, gdzie mieściła się dawniej apteka Baśki. źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	Czasem wolę nadłożyć drogi, gdy zobaczę kilka psów szwendających się bez kagańców. źródło: NKJP: Dziennik Łódzki, 2005-02-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	szwendam się	szwendamy się
2 os.	szwendasz się	szwendacie się
3 os.	szwenda się	szwendają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szwendałem się +(e)m się szwendał	szwendałam się +(e)m się szwendała	szwendałom się +(e)m się szwendało	szwendaliśmy się +(e)śmy się szwendali	szwendałyśmy się +(e)śmy się szwendały
2 os.	szwendałeś się +(e)ś się szwendał	szwendałaś się +(e)ś się szwendała	szwendałoś się +(e)ś się szwendało	szwendaliście się +(e)ście się szwendali	szwendałyście się +(e)ście się szwendały
3 os.	szwendał się	szwendała się	szwendało się	szwendali się	szwendały się

bezosobnik: szwendano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się szwendał będę się szwendać	będę się szwendała będę się szwendać	będę się szwendało będę się szwendać	będziemy się szwendali będziemy się szwendać	będziemy się szwendały będziemy się szwendać
2 os.	będziesz się szwendał będziesz się szwendać	będziesz się szwendała będziesz się szwendać	będziesz się szwendało będziesz się szwendać	będziecie się szwendali będziecie się szwendać	będziecie się szwendały będziecie się szwendać
3 os.	będzie się szwendał będzie się szwendać	będzie się szwendała będzie się szwendać	będzie się szwendało będzie się szwendać	będą się szwendali będą się szwendać	będą się szwendały będą się szwendać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szwendajmy się
2 os.	szwendaj się	szwendajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szwendałbym się bym się szwendał	szwendałabym się bym się szwendała	szwendałobym się bym się szwendało	szwendalibyśmy się byśmy się szwendali	szwendałybyśmy się byśmy się szwendały
2 os.	szwendałbyś się byś się szwendał	szwendałabyś się byś się szwendała	szwendałobyś się byś się szwendało	szwendalibyście się byście się szwendali	szwendałybyście się byście się szwendały
3 os.	szwendałby się by się szwendał	szwendałaby się by się szwendała	szwendałoby się by się szwendało	szwendaliby się by się szwendali	szwendałyby się by się szwendały

bezosobnik: szwendano by się

bezokolicznik: szwendać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: szwendając się

gerundium: szwendanie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szwendanie się	szwendania się
D.	szwendania się	szwendań się
C.	szwendaniu się	szwendaniom się
B.	szwendanie się	szwendania się
N.	szwendaniem się	szwendaniami się
Ms.	szwendaniu się	szwendaniach się
W.	szwendanie się	szwendania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: szwendający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szwendający się	szwendający się	szwendający się	szwendające się	szwendająca się
D.	szwendającego się	szwendającego się	szwendającego się	szwendającego się	szwendającej się
C.	szwendającemu się	szwendającemu się	szwendającemu się	szwendającemu się	szwendającej się
B.	szwendającego się	szwendającego się	szwendający się	szwendające się	szwendającą się
N.	szwendającym się	szwendającym się	szwendającym się	szwendającym się	szwendającą się
Ms.	szwendającym się	szwendającym się	szwendającym się	szwendającym się	szwendającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szwendający się	szwendający się	szwendające się	szwendające się
D.	szwendających się	szwendających się	szwendających się	szwendających się
C.	szwendającym się	szwendającym się	szwendającym się	szwendającym się
B.	szwendających się	szwendających się	szwendających się	szwendające się
N.	szwendającymi się	szwendającymi się	szwendającymi się	szwendającymi się
Ms.	szwendających się	szwendających się	szwendających się	szwendających się

Składnia

+

szwendać się

+

(GDZIE)

Pochodzenie

Z czes. (dialekty morawskie) švondat se / žvondat se 'włóczyć się bez celu', švondrat 'wlec'. Może ekspresywne przekształcenie niem. wandern 'wędrować, włóczyć się' (Bor)