szkrab

  • pot.  małe dziecko
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Bieg życia

    narodziny i dzieciństwo

  • synonimy:  bajtel
    bąbel
    bąk
    berbeć
    brzdąc
    fąfel
    hiperonimy:  dziecko
    • maleńki, mały; cudowny, rozkoszny; czteroletni, kilkuletni, pięcioletni szkrab
    • szkrab z pierwszej klasy, z podstawówki, z przedszkola
    • podróż, zabawa ze szkrabami
    • przyprowadzić gdzieś szkraba
    • przyjść gdzieś ze szkrabem; bawić się ze szkrabami
  • Przyszedł do mnie mały szkrab, a wyrosło z niego chłopisko.

    źródło: NKJP: Tomasz Wolff (K): Góralski charakter, Gazeta Poznańska, 2006-10-20

    Opowiadał mi, że w rodzinnym sztambuchu zachowała się zabawna przygoda, gdy ojciec zabrał go, ledwie pięcioletniego szkraba, na pierwszy w dziejach mecz reprezentacji Krakowa we wrześniu 1908 roku.

    źródło: NKJP: Andrzej Gowarzewski: Gdziekolwiek jest..., Dziennik Polski, 2005-09-13

    Nawet, jeśli ktoś opisze swoje doświadczenia z podróży z ząbkującym szkrabem, to i tak Wasze dziecko może zareagować na podróż zupełnie inaczej.

    źródło: NKJP: Internet

    Niektóre islamskie rodziny też przyprowadzają do nas swoje szkraby, bo mamy dobrych nauczycieli.

    źródło: NKJP: Konrad Piskała: Sudan. Czas bezdechu, 2010

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m2, m1

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. szkrab
    szkraby
    rzadziej szkrabi
    rzadziej szkrabowie
    ndepr
    szkraby
    depr
    D. szkraba
    szkrabów
    C. szkrabowi
    szkrabom
    B. szkraba
    szkraby
    rzadziej szkrabów
    N. szkrabem
    szkrabami
    Ms. szkrabie
    szkrabach
    W. szkrabie
    szkraby
    rzadziej szkrabi
    rzadziej szkrabowie
    ndepr
    szkraby
    depr
  • Może w etymologicznym związku z poświadczonym w dial. rzeczownikiem  szkraby  (lm) 'stare obuwie wykrzywione, zeschłe, niezdatne do niczego' (którego odpowiedniki poświadczone są w ukr. šrab i czes. šráb 'zniszczony but, człapoch'). Rzeczownik związany z czasownikami  skrobać , dial.  szkrobać ;  skrabać  /  szkrabać  (por. ukr. skrebtý : škrebtý, škrjábaty), które nawiązują do dźwiękonaśladowczego psł. *skrobati ‘drapać, zdrapywać, zeskrobywać’ : *skrebti ‘drapać, zdrapywać; szeleścić, chrobotać’.
    Pierwotnym znaczeniem byłoby więc 'istota wykonująca niezgrabnie ruchy, którym towarzyszy odgłos skrobnia, drapania, chrobotania'.
    Por. pokrewne (dial.) śkrabki ‘świerzb’, szkrapka(ryja) ‘mysz’.

CHRONOLOGIZACJA:
1938, NKJP
Data ostatniej modyfikacji: 08.02.2017