samochód

  • pojazd na kołach, mający silnik i służący do przewozu ludzi lub towarów po drogach
  • Wyraz często bywa używany w odniesieniu tylko do samochodu osobowego, zwłaszcza w opozycji do środków komunikacji zbiorowej.

  • CZŁOWIEK I TECHNIKA

    Urządzenia i maszyny

    rodzaje urządzeń i maszyn


    CZŁOWIEK I TECHNIKA

    Transport

    transport lądowy

  • synonimy:  auto
    bryczka
    bryka
    fura
    gablota
    wóz
    wózek
    hiperonimy:  pojazd
    • bagażowy, sportowy; cywilny, firmowy, prywatny; duży, mały, szybki, wielki; drogi, elegancki, luksusowy samochód; samochód pełny młodych ludzi, darów, gruzu, pakunków, prezentów, śmieci; ciężarowy, dostawczy, osobowy, terenowy, wyścigowy; gaśniczy, pancerny, patrolowy, policyjny, strażacki, wojskowy; służbowy;
    • samochód audi (A6, 80), ford (fiesta, mondeo, transit)
    • samochód firmy, funkcjonariuszy, policjantów, policji, ratownictwa technicznego; marki BMW, Cinquecento, Renault
    • samochód bez amortyzatorów, bez benzyny, bez dachu, bez fotelików, bez homologacji, bez numerów, bez tablic; samochód dla inwalidów, dla nadleśnictwa, dla osób niepełnosprawnych, dla policji, dla strażaków; samochód do celów prywatnych, ratowniczych, służbowych, do jazdy po mieście, do przewozu uczniów, żywności, do ratownictwa drogowego, technicznego, do transportu drewna; samochód z importu, z krajów Unii Europejskiej, z krajów spoza Unii Europejskiej, z rocznika 2000, z zagranicy
    • samochód na gaz; na kredyt, na raty
    • samochód z żołnierzami, ze zwłokami; z odzieżą, z papierosami, ze sprzętem z towarem, z wodą, z żywnością; z homologacją, z kamerą, z katalizatorami, z klimatyzacją, z kratką, z ładunkiem, z napędem na cztery koła, na jedną oś, terenowym, z pługiem, z podnośnikiem, z przyczepą, z przyczepką, z silnikiem benzynowym, diesla, V6, V8, z wideoradarem, z wideorejestratorem
    • samochód na sygnale, na trasie, na ulicy; samochody na chodnikach, na drogach, na parkingu; samochód o ładowności do 500 kg, powyżej 12 ton, o masie do 2,5 tony, ponad 3,5 tony, o nadwoziu samonośnym, o pojemności (skokowej) silnika 900 cm[sup]3[/sup], do 2000 cm sześc.; samochód w kolorze beżowym, czarnym
    • samochód i mieszkanie; samochody i autobusy, samochody i ciągniki, samochody i maszyny budowlane, rolnicze, samochody i motocykle, samochody i tramwaje
    • kierowca, pasażer, właściciel; dokumenty, kupno, numery, rejestracja, sprzedaż, zakup; awaria, naprawa, pożar, remont; bagażnik, bok, część, dach, drzwi, karoseria, koła, maska, naczepa, nadwozie, okna, przód, światła, tył; eksploatacja samochodu; dealer, złodzieje; alarmy; kolumna, ruch, sznur samochodów
    • dojazd, jazda, podróż, przejazd, przejażdżka, transport, wyjazd, wyścig samochodem; handel, obrót samochodami
    • akcesoria, benzyna, kluczyki, opony, paliwo do samochodu; kluczyki od samochodu; cześć, handel, kluczyki, kradzież, sprzedaż z samochodu; części do samochodów; miejsca, parking, przejazd, pas ruchu, zakaz ruchu, winiety dla samochodów; akcyza, podatek od samochodów
    • garaż, prawo jazdy, kredyt, naklejki, pieniądze, raty, ryczałt, talony, winiety na samochód; akcyza, blokady, cło, miejsce, popyt, przedpłaty na samochody; okup, ryczałt za samochód
    • kłopoty, laweta z samochodem
    • dzieci, kierowca; akumulator, alarm, drzwi, felgi, katalizator, klamki, koło, miejsce, okna, opony, pasy, radio, siedzenia, szyby, zapalniczka, zderzaki; bezpieczeństwo, bomba w samochodzie; kamery, lusterka w samochodach
    • samochód dachuje, jedzie/jeździ, nadjeżdża, przejeżdża, wjeżdża, zajeżdża
    • dachowanie, odholowanie, parkowanie, ubezpieczenie; posiadanie, prowadzenie, zużycie samochodu; eksportowanie, importowanie, nabycie samochodów
    • kupić/kupować, otrzymać, posiadać, zabrać, zakupić; prowadzić, wyprzedzać; naprawić/naprawiać, uszkodzić; okraść, skraść, ukraść samochód; kraść samochody
    • jechać/jeździć, kierować, odjechać/odjeżdżać, podjechać, pojechać, przejechać, przemierzać, przewozić, przyjechać/przyjeżdżać, ruszyć, uciec/uciekać, wjechać/wjeżdżać, zawieźć, zjechać samochodem
    • biec, podejść, pójść, włamać się, wsiąść/wsiadać, wskoczyć do samochodu; korzystać, skraść radioodtwarzacz, telefon komórkowy, ukraść akumulator, torebkę, wyjść/wychodzić, wysiąść/wysiadać z samochodu
    • najechać, załadować kaloryfery, siano na samochód; wpaść pod samochód; zostać potrąconym przez samochód; uderzyć, wsiąść/wsiadać w samochód; zapłacić za samochód; ładować akta, pieniądze na samochody
    • lawirować między samochodami; panować, stracić panowanie, zapanować nad samochodem; jechać, uciekać przed samochodem; biec, jechać za samochodem
    • czekać, !?jechać/jeździć, pozostać, przewozić, siedzieć, wozić, zginąć w samochodzie
  • Więcej wynosi ubezpieczenie samochodu służbowego niż prywatnego, ponieważ ubezpieczyciel zakłada, że cudzym samochodem jeździ się nieostrożnie.

    źródło: NKJP: (DER): Ryzyko (drogo) ubezpieczone, Dziennik Polski, 2000-10-15

    Zamaskowani napastnicy uciekli samochodem bez numerów rejestracyjnych.

    źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wojsko kontra bezpieka, Gazeta Wyborcza, 1994-02-10

    Najpierw wyjechały czołgi, potem wozy pancerne [...] wreszcie kawalkada samochodów z żołnierzami.

    źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

    Radca nie chciał kupić samochodu ani używać go odpłatnie [...].

    źródło: NKJP: Daniel Passent: Choroba dyplomatyczna, 2002

    Dwudziestoletni kierowca „malucha” stracił panowanie nad samochodem na zakręcie.

    źródło: NKJP: (AD): Śmierć na drogach, Echo Dnia, 2005-07-02

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m3

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. samochód
    samochody
    D. samochodu
    samochodów
    C. samochodowi
    samochodom
    B. samochód
    samochody
    N. samochodem
    samochodami
    Ms. samochodzie
    samochodach
    W. samochodzie
    samochody
  • Zob. sam I
    Zob. chodzić

    Złożenie pol.  samo-  od  sam  i  -chód  od  chodzić .

  • Uznawane za niepoprawne w połączeniu:  jechać w samochodzie 

CHRONOLOGIZACJA:
1861, Gwiazdka Cieszyńska, nr 2-3, books.google.pl
Użyte w odniesieniu do trzykołowego wozu napędzanego pompą parową
FRAZEOLOGIZMY:
Data ostatniej modyfikacji: 22.03.2023