szczelina - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

długi i wąski otwór w czymś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości przestrzeni

miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

kształty i figury

CZŁOWIEK I PRZYRODA

Ziemia

ukształtowanie terenu

Połączenia

szeroka, wąska szczelina; szczelina lodowa, skalna; obserwacyjna, wentylacyjna
szczeliny drewna, kory, skał
szczeliny między belkami, między cegłami, między deskami, między gontami, między płytkami; między zębami
szczelina w asfalcie, w ścianie, w murze, w chodnikowych płytkach, w dachu, w drzwiach, w oknach
szczeliny i groty; szczeliny i nierówności powierzchni; szczeliny i pęknięcia; szczeliny i ubytki; szczeliny i zapadliska; szczeliny i łączenia
szczelina pojawiła się, powstała, zrobiła się
zlikwidować, pozostawić szczelinę; wypełniać szczeliny (przy zlewozmywaku i ścianie, przy wannie i ścianie, przy płytkach)
przecisnąć się, wciskać się przez szczelinę

Cytaty

	Rejestruję jedynie efekt zewnętrzny i wrażenia estetyczne. Może właściwe służby zareagują, albo i nie zareagują na to. Licho wie. Gdyby jednak właściwe służby nie miały ochoty zareagować, to pozwolę sobie na wszelki wypadek wtrącić, że ściana pod mostem jest mocno popękana, a szczeliny w betonowym murze budzą niepokój. źródło: NKJP: Henryk Tronowicz: Raport z dmuchania, Dziennik Bałtycki, 2008-05-24
	Szaman Taironów potrafi nie tylko wznieść się do nieba, ale posiadł również sztukę lewitacji, poruszając się w kierunku horyzontalnym; potrafi wtedy, przybrawszy postać nietoperza, wnikać w góry i skały, przemierzając rozpadliny, jaskinie i szczeliny skalne, jak wchodzi się bramą czy wrotami do domu lub świątyni. źródło: NKJP: Adam Elbanowski: Nowe królestwo Grenady. Historia naturalna, obyczajowa i domniemana, 2006
	Dziewczyna westchnęła i omijając szczeliny w chodnikowych płytkach, podreptała w dół ulicy. źródło: NKJP: Magdalena Szczurko: SKRZYNIA, Akant , 2006
	Wnętrze statku było oświetlone: technicy uruchomili już generator awaryjny, poruszany sprężonym powietrzem. Piasek, nadzwyczaj miałki i drobny, zaścielał grubą warstwą tylko pobliże wysokiego progu. Wiatr wdmuchał go tu przez szczelinę uchylonej klapy. źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szczelina	szczeliny
D.	szczeliny	szczelin

C.	szczelinie	szczelinom
B.	szczelinę	szczeliny
N.	szczeliną	szczelinami
Ms.	szczelinie	szczelinach
W.	szczelino	szczeliny

Składnia

	+	szczelina	+	w CZYM
	+	szczelina	+	między CZYM

Pochodzenie

Derywat z przyrostkiem *-ina od niezachowanego w polszczyźnie bezpośredniego kontynuantu płn.psł. *ščelь (ż) ‘szczelina, szpara’ (z paradygmatycznym *-ь < *-ĭ).