naruszać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

2.

burząc istniejący stan, wprowadzać zmianę na gorsze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zakłócać

Połączenia

naruszać bezpieczeństwo, dobre imię, godność, porządek, równowagę, spokój, zaufanie

Cytaty

Nasi żołnierze nie naruszają spokoju cywili.

źródło: NKJP: Slobodan Miloszević dla bratysławskiego dziennika „Praca” *, Gazeta Wyborcza, 1999-04-21

Jest oburzony, że inwestor wystąpił o warunki zabudowy dla budynku, który narusza ład architektoniczny w okolicy.

źródło: NKJP: Marta Paluch: Zieleń zwierzyniecka w cenie, Gazeta Krakowska, 2007-09-24

Nie chcemy wezwaniem go na przesłuchanie naruszać żałoby [...].

źródło: NKJP: Agata Pustułka: Zawieszą pracę na czas kampanii?, Dziennik Zachodni, 2010-04-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	naruszam	naruszamy
2 os.	naruszasz	naruszacie
3 os.	narusza	naruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałem +(e)m naruszał	naruszałam +(e)m naruszała	naruszałom +(e)m naruszało	naruszaliśmy +(e)śmy naruszali	naruszałyśmy +(e)śmy naruszały
2 os.	naruszałeś +(e)ś naruszał	naruszałaś +(e)ś naruszała	naruszałoś +(e)ś naruszało	naruszaliście +(e)ście naruszali	naruszałyście +(e)ście naruszały
3 os.	naruszał	naruszała	naruszało	naruszali	naruszały

bezosobnik: naruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę naruszał będę naruszać	będę naruszała będę naruszać	będę naruszało będę naruszać	będziemy naruszali będziemy naruszać	będziemy naruszały będziemy naruszać
2 os.	będziesz naruszał będziesz naruszać	będziesz naruszała będziesz naruszać	będziesz naruszało będziesz naruszać	będziecie naruszali będziecie naruszać	będziecie naruszały będziecie naruszać
3 os.	będzie naruszał będzie naruszać	będzie naruszała będzie naruszać	będzie naruszało będzie naruszać	będą naruszali będą naruszać	będą naruszały będą naruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		naruszajmy
2 os.	naruszaj	naruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	naruszałbym bym naruszał	naruszałabym bym naruszała	naruszałobym bym naruszało	naruszalibyśmy byśmy naruszali	naruszałybyśmy byśmy naruszały
2 os.	naruszałbyś byś naruszał	naruszałabyś byś naruszała	naruszałobyś byś naruszało	naruszalibyście byście naruszali	naruszałybyście byście naruszały
3 os.	naruszałby by naruszał	naruszałaby by naruszała	naruszałoby by naruszało	naruszaliby by naruszali	naruszałyby by naruszały

bezosobnik: naruszano by

bezokolicznik: naruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: naruszając

gerundium: naruszanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	naruszanie	naruszania
D.	naruszania	naruszań
C.	naruszaniu	naruszaniom
B.	naruszanie	naruszania
N.	naruszaniem	naruszaniami
Ms.	naruszaniu	naruszaniach
W.	naruszanie	naruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: naruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszający	naruszający	naruszający	naruszające	naruszająca
D.	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającego	naruszającej
C.	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającemu	naruszającej
B.	naruszającego	naruszającego	naruszający	naruszające	naruszającą
N.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającą
Ms.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszający	naruszający	naruszające	naruszające
D.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających
C.	naruszającym	naruszającym	naruszającym	naruszającym
B.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszające
N.	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi	naruszającymi
Ms.	naruszających	naruszających	naruszających	naruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: naruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	naruszany	naruszany	naruszany	naruszane	naruszana
D.	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanego	naruszanej
C.	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanemu	naruszanej
B.	naruszanego	naruszanego	naruszany	naruszane	naruszaną
N.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszaną
Ms.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	naruszani	naruszani	naruszane	naruszane
D.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych
C.	naruszanym	naruszanym	naruszanym	naruszanym
B.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszane
N.	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi	naruszanymi
Ms.	naruszanych	naruszanych	naruszanych	naruszanych

odpowiednik aspektowy: naruszyć

Składnia

+

naruszać

+

CO

Pochodzenie

Zob. ruszyć