UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nieboga

Chronologizacja

1521, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nieboga
niebogi
D. niebogi
niebóg
C. niebodze
niebogom
B. niebogę
niebogi
N. niebogą
niebogami
Ms. niebodze
niebogach
W. niebogo
niebogi

Inne uwagi

Używane również w m1, gdy mowa o mężczyznach, oraz m2, gdy mowa o zwierzętach, z zastosowaniem form równokształtnych z ż.

Pochodzenie

Od: psł. przym. *nebogъ 'niemający żadnego majątku, biedny, nieszczęsny'

Definicja

książk. 
istota (człowiek lub zwierzę) wywołująca u mówiącego litość lub współczucie z powodu sytuacji, w jakiej się znajduje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bidaka, bidul, biedactwo, biedaczek, biedaczysko, biedak, biedula, biedulek, biedulka, niebożątko, niebożę

Cytaty

Lekko była ubrana, bo nie miała niczego więcej, a w drodze złapała ją zawierucha z mrozem i nieboga zamarzła na drodze.

źródło: NKJP: Ignacy Krowiak: Wspomnienia dziadka Ignacego - cz. XIV, Pinezka.pl, 2005-05

Według Długosza nasłał swe sługi na żonę Ludgardę biorącą kąpiel w łaźni obok młyna na Bogdance (u podnóża Zamku, obok obecnego Placu Wielkopolskiego), a ci udusili niebogę.

źródło: NKJP: KRIS: Kopią w królewskich piwach, Nasze Miasto Poznań, 2002-10-03

Panienka z bufetu z nudów czyta książkę obłożoną w szary papier. Rzecz musi nieźle kręcić jej w głowie, bo nieboga nie reaguje nawet na prośby o rachunek.

źródło: NKJP: Przez tunel, Dziennik Polski, 2000-09-09

Usłyszeliśmy żałosne miauczenie, długą chwilę nie mogliśmy zlokalizować miejsca, skąd ta skarga dochodzi... a ten nieboga, mokry i wystraszony, wystawił łepek spod kupki chrustu, w której się zagrzebał i siedział cicho.

źródło: Internet: klub.senior.pl

[...] zaraz znajdą się tysiące krewnych, których ten nieboga pewnie nawet z fotografii nie znał, aby sądzić się o spadek wieczysty.

źródło: Internet: forum.gazeta.pl

Data ostatniej modyfikacji: 07.03.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj