UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

śmiało I

II

przysłówek

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. śmiały

1. odważnie

Definicja

w sposób świadczący o braku strachu i zniechęcenia w sytuacji, gdy na czyjejś drodze pojawiają się trudności i niebezpieczeństwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dzielnie, mężnie, odważnie
antonimy:  bojaźliwie, lękliwie, tchórzliwie

Połączenia

  • śmiało i odważnie, śmiało i otwarcie
  • śmiało iść, ruszyć, wejść/wchodzić, wkroczyć/wkraczać, wychodzić; atakować, grać, zaatakować, zagrać; inwestować; dążyć do czegoś, podjąć/podejmować coś, sięgać po coś
  • bardzo śmiało

Cytaty

Mój Boże, młodzież szła mi na odsiecz, odważnie i śmiało, w myśl pięknych tradycji Szarych Szeregów!

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983

Niechaj przestaną się lękać. Niech śmiało i otwarcie głoszą na nowo mą chwałę.

źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Nawet w walce na pięści górą był ten, kto śmiało zaatakował rywala.

źródło: NKJP: Klepa dobra na wszystko, Dziennik Polski, 2003-12-30

Wtedy to przyspieszyłem kroku i szedłem śmielej, wiedząc, że szelest wywołany moimi krokami zagłuszają odgłosy wiatru i burzy.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy śmiało
stopień wyższy śmielej

2. z pewnością siebie

Definicja

w sposób świadczący o tym, że ktoś jest pewny siebie oraz nie odczuwa zakłopotania ani lęku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  nieśmiało

Połączenia

  • śmiało i bezczelnie, śmiało i pewnie
  • śmiało mówić, odpowiedzieć/odpowiadać, pisać, pytać; patrzeć, spojrzeć; poczynać sobie

Cytaty

[...] czując na sobie przede wszystkim wzrok Ewy, przemawiałem śmiało i pewnie jak sam Chorąży i tak jakby za moimi plecami stali Saszka, Kolor i Michał Strogow.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997

Zaopatrzeni w czasopisma o tematyce ekologicznej, śmiało pytali o interesujące ich problemy, ale nie ograniczyli się wyłącznie do tego.

źródło: NKJP: A może ekobilety?, Dziennik Polski, 2000-11-29

- Na wstępie chcę ci przypomnieć, że pozory lubią mylić - powiedziała, śmiało patrząc mu w twarz.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003

[...] dyrektor poczuł grunt pod nogami i śmielej spojrzał na przybysza.

źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy śmiało
stopień wyższy śmielej

3. nowatorsko

Definicja

w sposób daleki od przyjętych schematów i przyzwyczajeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nowatorsko
hiperonimy:  oryginalnie

Cytaty

Na przystawkę poprosiłem [...] sałatkę bacowską za 7 zł. Swą nazwę wywodzi ona zapewne od kostek bundzu, połączonych śmiało z soczystymi kawałkami zielonej sałaty i pomidorów.

źródło: NKJP: Klub Srebrnego Widelca, Tygodnik Podhalański nr 17, 1999

To już drewno wręcz odmaterializowane, o naturze odmienionej przez nowe technologie, śmiało zestawiane z plastikiem czy metalowymi rurami.

źródło: NKJP: Dariusz Bartoszewicz: Wzornictwo, Magazyn nr 14 dodatek do Gazety Wyborczej, 1995-04-07

Wyskoczył na śmiało, z rozmachem zaplanowaną perspektywę alei, Łuk Triumfalny - Brama Indii różowiała na tle spłowiałego nieba.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994

Uczelnia obecnie realizuje śmiało nakreślony plan restrukturyzacji połączony ściśle z reformą swoich finansów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 06.06.2000

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy śmiało
stopień wyższy śmielej

4. w obyczajach

Definicja

w sposób odbiegający od powszechnie uznanych norm obyczajowych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odważnie

Cytaty

Nie brakuje mu okazji ani dziewczyn (dziewczynek), śmiało nastawionych do seksu i gotowych na odważne eksperymenty w tej dziedzinie [...].

źródło: NKJP: Martyrologia erotyczna, Dziennik Polski, 2000-08-09

Nie ozdobiła niczym dosyć śmiało wydekoltowanej szyi.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

Dzisiaj pisma dla kobiet piszą śmiało o seksie, a my zwracamy się ku psychologii.

źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: „Playboy” ma pięć lat, Gazeta Wyborcza, 1997-09-18

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy śmiało
stopień wyższy śmielej
Data ostatniej modyfikacji: 04.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj