Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | diabeł |
diabli diabły |
ndepr |
| diabły |
depr | ||
| D. | diabła |
diabłów |
|
| C. | diabłu |
diabłom |
|
| B. | diabła |
diabłów diabły |
|
| N. | diabłem |
diabłami |
|
| Ms. | diable |
diabłach |
|
| W. | diable |
diabli diabły |
ndepr |
| diabły |
depr |
Inne uwagi
Forma diabli używana najczęściej we frazeologii
Pochodzenie
st.czes. diábel
z łac. diabolus
1. zły duch
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy
Relacje znaczeniowe
Połączenia
- diabeł rogaty; czarne diabły
- diabeł Boruta, Rokita
- diabły i czarownice, diabły i wampiry; anioły i diabły
- wcielenie; wysłannik; podszepty diabła
- diabeł kusi (do złego); kogoś opętał
- wypędzić/wypędzać diabła (z kogoś)
- brzydki, czarny jak diabeł
- wyglądać jak diabeł
- (być) w mocy diabła
Cytaty
|
Uradzili, że jak syn podrośnie, dadzą go na księdza, żeby diabeł do niego nie miał przystępu. Dobrze się stało, syn sam zapragnął pójść na kapłana. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009 |
|
|
[...] zbliżał się Armagedon, ostateczne starcie sił Dobra i Zła. [...] Po stronie Ciemności były uzbrojone po zęby armie, smoki i demony, diabły miotające ogniste kule. źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008 |
|
|
Serce kroiło mi się na widok tak straszliwych mąk. Uzza tłumaczył mi, którzy grzesznicy za co cierpią, lecz ich krzyki i jęki oraz śmiech diabłów i demonów były tak głośne, że niewiele rozumiałem z jego słów. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
|
|
Dziś umiera zły Kobiela, dość piwa nawarzył. Z diabłami paktował, duszę swoją sprzedał, za muzykę ją oddał, za diabelskie skrzypce, za granie mistrzowskie. Tak mówili wszyscy po całej okolicy. źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007 |
2. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | czort |
Połączenia
- istny, prawdziwy diabeł; diabeł wcielony
Cytaty
|
[...] musiałem bezwzględnie walczyć o miejsce w zespole. Grałem twardo, rozpychałem się z obrońcami i strzelałem bramki, często w bardzo trudnych sytuacjach. No i kiedyś Jurek K.[...] powiedział: „[...] to istny diabeł”. źródło: NKJP: Artur Brzozowski, Mirosław Maciorowski: Piłka nożna. Rozmowa z Andrzejem Szarmachem, Gazeta Wyborcza, 1998-02-04 |
|
|
Statystyczny Amerykanin dał się przekonać, że Husajn to wcielony diabeł, człowiek nieobliczalny. źródło: NKJP: Jarosław Rybak: Zlecenie: wywołać wojnę!, 2001-10-12 |
|
|
Zastałem babę w piwnicy, przy tych jej szczurach, od których aż się zimno człowiekowi robi na plecach. Takiej kobity to jeszcze nie przeżyłem. Diabeł nie baba. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek, Wolna Trybuna, 1999 |