Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. rodzić
1. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Relacje znaczeniowe
Połączenia
- narodził się bohater, człowiek, syn, władca, Zbawiciel; narodziła się córka; narodziło się potomstwo; narodziły się dzieci
- narodzić się w jakiejś (ubogiej, zamożnej…) rodzinie; w Betlejem
- narodzić się z kobiety, z niewiasty, ze związku; z Dziewicy Maryi
- narodzić się i umrzeć
Cytaty
|
Chińczycy [...] wierzyli, że pierwszy człowiek narodził się z jaja spuszczonego z nieba i pływającego po prawodach. źródło: KWSJP: Sylwia Lis: Jajko nie tylko od święta, Głos Pomorza, 2006 |
|
|
Emil narodził się w dwa lata po pierworodnej Elżbiecie, zwanej później Lieschen, a na rok przed przyjściem na świat ostatniej z rodzeństwa, Bernadetty, zwanej familiarnie Dettą. źródło: KWSJP: Andrzej Kuśniewicz: Król Obojga Sycylii, 1970 |
|
|
W ciągu kolejnych czternastu lat narodziło się następnych dziewięcioro dzieci. źródło: KWSJP: Joanna Olczak-Ronikierowa: W ogrodzie pamięci, 2002 |
|
|
Moje oszczędności przydały się, pobudowałem na tym placu ten oto dom. Przeprowadziliśmy się do niego i wkrótce narodził się nasz jedyny syn Piotr. źródło: KWSJP: Stanisława Górnikiewicz: Lwy z Westerplatte, 1983 |
|
|
Bramę-rybę wybudowano w pobliżu pradawnego grodu na wyspie, w miejscu najstarszej siedziby Piastów, gdzie, jak podaje legenda, narodził się Bolesław Chrobry, pierwszy koronowany polski władca. źródło: KWSJP: Skąd nasz ród, Niedziela, 1998, nr 24 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
narodzę się |
narodzimy się |
|||
| 2 os. |
narodzisz się |
narodzicie się |
|||
| 3 os. |
narodzi się |
narodzą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
narodziłem się +(e)m się narodził |
narodziłam się +(e)m się narodziła |
narodziłom się +(e)m się narodziło |
narodziliśmy się +(e)śmy się narodzili |
narodziłyśmy się +(e)śmy się narodziły |
| 2 os. |
narodziłeś się +(e)ś się narodził |
narodziłaś się +(e)ś się narodziła |
narodziłoś się +(e)ś się narodziło |
narodziliście się +(e)ście się narodzili |
narodziłyście się +(e)ście się narodziły |
| 3 os. |
narodził się |
narodziła się |
narodziło się |
narodzili się |
narodziły się |
bezosobnik: narodzono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
narodźmy się naródźmy się |
|
| 2 os. |
narodź się naródź się |
narodźcie się naródźcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
narodziłbym się bym się narodził |
narodziłabym się bym się narodziła |
narodziłobym się bym się narodziło |
narodzilibyśmy się byśmy się narodzili |
narodziłybyśmy się byśmy się narodziły |
| 2 os. |
narodziłbyś się byś się narodził |
narodziłabyś się byś się narodziła |
narodziłobyś się byś się narodziło |
narodzilibyście się byście się narodzili |
narodziłybyście się byście się narodziły |
| 3 os. |
narodziłby się by się narodził |
narodziłaby się by się narodziła |
narodziłoby się by się narodziło |
narodziliby się by się narodzili |
narodziłyby się by się narodziły |
bezosobnik: narodzono by się
bezokolicznik: narodzić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
narodziwszy się
gerundium: narodzenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | narodzenie się |
narodzenia się |
| D. | narodzenia się |
narodzeń się |
| C. | narodzeniu się |
narodzeniom się |
| B. | narodzenie się |
narodzenia się |
| N. | narodzeniem się |
narodzeniami się |
| Ms. | narodzeniu się |
narodzeniach się |
| W. | narodzenie się |
narodzenia się |
odpowiednik aspektowy: rodzić się
Składnia
| Rz żywotny | + | narodzić się | + |
|
2. idea
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | urodzić się |
Połączenia
- kapitalizm, nowy prąd, plan, pomysł, problem, zwyczaj narodził się; idea, inicjatywa, koncepcja, metoda, myśl, nowa dziedzina, nowa profesja narodziła się; marzenie, odkrycie, zjawisko narodziło się
- narodzić się w jakiejś epoce, w czyjejś głowie, w ostatnim dziesięcioleciu, w czyimś sercu, w czyimś umyśle
Cytaty
|
Idea nakręcenia filmu o współczesnym Robinsonie narodziła się kilka lat temu. źródło: NKJP: Rozbitek i zwycięski wódz, Dziennik Polski, 2001-03-10 |
|
|
Współczesny futbol narodził się na Wyspach Brytyjskich. źródło: KWSJP: Cena starego gola, CKM, 2000, nr 5 |
|
|
Gniew narodził się we mnie w ciągu sekundy, wzniósł się i wybuchnął, przesłaniając oczy krwawą mgiełką. źródło: KWSJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
|
|
Zasada matematycznej proporcji objawiła Pitagorasowi, jak powstają kwarta i kwinta. Tak narodziło się jedno z największych odkryć w dziedzinie akustyki: harmonijne dźwięczące interwały gamy powstają dzięki liczbie. źródło: KWSJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
Pomysł komiksu o Solidarności narodził się w ostatniej chwili, stąd kilku autorów i różne historie. źródło: KWSJP: Beata Czarnecka: Totalitaryzm i Biedronka, Ozon, 2005, nr 16 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
narodzę się |
narodzimy się |
|||
| 2 os. |
narodzisz się |
narodzicie się |
|||
| 3 os. |
narodzi się |
narodzą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
narodziłem się +(e)m się narodził |
narodziłam się +(e)m się narodziła |
narodziłom się +(e)m się narodziło |
narodziliśmy się +(e)śmy się narodzili |
narodziłyśmy się +(e)śmy się narodziły |
| 2 os. |
narodziłeś się +(e)ś się narodził |
narodziłaś się +(e)ś się narodziła |
narodziłoś się +(e)ś się narodziło |
narodziliście się +(e)ście się narodzili |
narodziłyście się +(e)ście się narodziły |
| 3 os. |
narodził się |
narodziła się |
narodziło się |
narodzili się |
narodziły się |
bezosobnik: narodzono się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
narodźmy się naródźmy się |
|
| 2 os. |
narodź się naródź się |
narodźcie się naródźcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
narodziłbym się bym się narodził |
narodziłabym się bym się narodziła |
narodziłobym się bym się narodziło |
narodzilibyśmy się byśmy się narodzili |
narodziłybyśmy się byśmy się narodziły |
| 2 os. |
narodziłbyś się byś się narodził |
narodziłabyś się byś się narodziła |
narodziłobyś się byś się narodziło |
narodzilibyście się byście się narodzili |
narodziłybyście się byście się narodziły |
| 3 os. |
narodziłby się by się narodził |
narodziłaby się by się narodziła |
narodziłoby się by się narodziło |
narodziliby się by się narodzili |
narodziłyby się by się narodziły |
bezosobnik: narodzono by się
bezokolicznik: narodzić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
narodziwszy się
gerundium: narodzenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | narodzenie się |
narodzenia się |
| D. | narodzenia się |
narodzeń się |
| C. | narodzeniu się |
narodzeniom się |
| B. | narodzenie się |
narodzenia się |
| N. | narodzeniem się |
narodzeniami się |
| Ms. | narodzeniu się |
narodzeniach się |
| W. | narodzenie się |
narodzenia się |
odpowiednik aspektowy: rodzić się
Składnia
| Rz nieżywotny | + | narodzić się | + |
|