uprzytamniać

rzadziej uprzytomniać

  • orientować się, jaka jest sytuacja lub jakie mogą być czegoś konsekwencje, albo powodować, że ktoś się orientuje
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Działalność intelektualna człowieka

    nazwy działań intelektualnych człowieka


    CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Praca

    rodzaje pracy

    • uprzytamniać czytelnikom, ludziom, sobie
    • uprzytamniać bliskość śmierci, istnienie, nicość, sens czegoś, grozę położenia, zmianę w czymś
    • uprzytamniać sobie nagle
  • Niejasno uprzytamniał sobie zmianę swego stosunku do siostry.

    źródło: NKJP: Gustaw Herling-Grudziński: Biała noc miłości - opowieść teatralna, 2004

    Budzi się nad ranem. Z niedowierzaniem i trwogą uprzytamnia sobie, że nie wie nic. Nie zna hebrajskiego. Nie pamięta Tory...

    źródło: NKJP: Hanna Krall: Prawnuk, Gazeta Wyborcza, 1998-01-09

    [...] autor [...] nieustająco podkreśla właśnie fikcjonalność swoich tekstów, uprzytamnia, że są one literacką grą, jakby starał się nas ostrzec, byśmy nie mylili fikcji z życiem.

    źródło: NKJP: Dariusz Czaja: Lekcje ciemności, 2009

    Tylko smugi reflektorów uprzytamniały nam, jak wielka odległość dzieli nas od szlaku wojskowych karawan.

    źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

    Sądzę, że czytelnikom mego „Alfabetu” nie trzeba uprzytamniać, jakim niezwykłym fenomenem w naszej kulturze jest człowiek, który, mając 60 lat, rozpoczął całkiem nowy etap własnego życia i [...] stał się [...] budzącym powszechny podziw wielkim, polskim leksykografem.

    źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. uprzytamniam
    uprzytamniamy
    2 os. uprzytamniasz
    uprzytamniacie
    3 os. uprzytamnia
    uprzytamniają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. uprzytamniałem
    +(e)m uprzytamniał
    uprzytamniałam
    +(e)m uprzytamniała
    uprzytamniałom
    +(e)m uprzytamniało
    uprzytamnialiśmy
    +(e)śmy uprzytamniali
    uprzytamniałyśmy
    +(e)śmy uprzytamniały
    2 os. uprzytamniałeś
    +(e)ś uprzytamniał
    uprzytamniałaś
    +(e)ś uprzytamniała
    uprzytamniałoś
    +(e)ś uprzytamniało
    uprzytamnialiście
    +(e)ście uprzytamniali
    uprzytamniałyście
    +(e)ście uprzytamniały
    3 os. uprzytamniał
    uprzytamniała
    uprzytamniało
    uprzytamniali
    uprzytamniały

    bezosobnik: uprzytamniano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę uprzytamniał
    będę uprzytamniać
    będę uprzytamniała
    będę uprzytamniać
    będę uprzytamniało
    będę uprzytamniać
    będziemy uprzytamniali
    będziemy uprzytamniać
    będziemy uprzytamniały
    będziemy uprzytamniać
    2 os. będziesz uprzytamniał
    będziesz uprzytamniać
    będziesz uprzytamniała
    będziesz uprzytamniać
    będziesz uprzytamniało
    będziesz uprzytamniać
    będziecie uprzytamniali
    będziecie uprzytamniać
    będziecie uprzytamniały
    będziecie uprzytamniać
    3 os. będzie uprzytamniał
    będzie uprzytamniać
    będzie uprzytamniała
    będzie uprzytamniać
    będzie uprzytamniało
    będzie uprzytamniać
    będą uprzytamniali
    będą uprzytamniać
    będą uprzytamniały
    będą uprzytamniać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. uprzytamniajmy
    2 os. uprzytamniaj
    uprzytamniajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. uprzytamniałbym
    bym uprzytamniał
    uprzytamniałabym
    bym uprzytamniała
    uprzytamniałobym
    bym uprzytamniało
    uprzytamnialibyśmy
    byśmy uprzytamniali
    uprzytamniałybyśmy
    byśmy uprzytamniały
    2 os. uprzytamniałbyś
    byś uprzytamniał
    uprzytamniałabyś
    byś uprzytamniała
    uprzytamniałobyś
    byś uprzytamniało
    uprzytamnialibyście
    byście uprzytamniali
    uprzytamniałybyście
    byście uprzytamniały
    3 os. uprzytamniałby
    by uprzytamniał
    uprzytamniałaby
    by uprzytamniała
    uprzytamniałoby
    by uprzytamniało
    uprzytamnialiby
    by uprzytamniali
    uprzytamniałyby
    by uprzytamniały

    bezosobnik: uprzytamniano by

    bezokolicznik: uprzytamniać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: uprzytamniając

    gerundium: uprzytamnianie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: uprzytamniający

    odpowiednik aspektowy: uprzytomnić

  • bez ograniczeń + uprzytamniać +
    (KOMU) + CO
    bez ograniczeń + uprzytamniać +
    (KOMU) + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
  • Od:  przytomny 

CHRONOLOGIZACJA:
SWil: uprzytomniać
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 21.07.2012