UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wzrok

Chronologizacja

XV w., Bor

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wzrok
wzroki
D. wzroku
wzroków
C. wzrokowi
wzrokom
B. wzrok
wzroki
N. wzrokiem
wzrokami
Ms. wzroku
wzrokach
W. wzroku
wzroki

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

psł. *zorkъ 'patrzenie, spozieranie' > spojrzenie, wzrok'

Od: psł. czasownika *zьrěti 'patrzeć' z przyrostkiem *-kъ. Nagłosowe w- w polszczyźnie wtórne - wpływ czasownika wzierać.

1. zmysł

Definicja

jeden ze zmysłów odpowiedzialny za zdolność widzenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oko
hiperonimy:  zmysł

Połączenia

  • dobry, kiepski, ostry, słaby wzrok
  • słuch i wzrok
  • korekcja, osłabienie, wada, zaburzenie; narząd, receptor, zmysł wzroku
  • kłopoty, problemy ze wzrokiem
  • badać, chronić, leczyć, odzyskać, stracić wzrok

Cytaty

Badanie wzroku u tego dziecka powinno odbyć się w 4, 8 i 12 tygodniu życia, zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia.

źródło: NKJP: Izabela Czuban: Nikt nie badał, Gazeta Wrocławska, 2003-11-06

Cierpiała na światłowstręt, który rozwinął się w poważne zaburzenie wzroku, aż w wieku 37 lat całkowicie go straciła.

źródło: NKJP: Barbara Labuda, Poszukiwania, 2005

Do partyzantki się nie dostał z powodu wady wzroku, bez okularów widział na dwa kroki, ale w konspiracji pełnił funkcje łącznika i to nie tylko w Ostrowcu, odbywał nawet długie trasy rowerem.

źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

Mąż Manueli [...] był sekretarzem Józefa Czapskiego - chodziło głównie o codzienne czytanie Czapskiemu, bo miał już wówczas bardzo słaby wzrok.

źródło: NKJP: Marcin Kołodziejczyk: Wszystkie wcielenia Manueli, Polityka, 2007-03-10

2. wyraz oczu

Definicja

sposób patrzenia przez kogoś na inną osobę lub wygląd oczu tego kogoś, z którego można wnioskować, co on czuje lub co chce wyrazić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • badawczy, błagalny, błędny, kamienny, ogłupiały, pożądliwy, pytający, smutny, tęskny, uważny, zamyślony, zmęczony wzrok

Cytaty

Przewodniczący rady zakładowej, stary ochlapus, sięgał już po butelkę, ale zatrzymał się, napotkawszy karcący wzrok Dyrektora.

źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Gdzie jest droga na walne?, 2007

Kozak tęsknym wzrokiem spoglądał w kierunku pociągu.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996

Przy mnie kucał Martin i wpatrywał się we mnie na poły przerażonym, na poły rozmarzonym wzrokiem.

źródło: NKJP: Dagmara Półtorak: Tak trudno być mną!, 2010

Składnia

bez ograniczeń + wzrok +
JAKI

Frazeologizmy

krótki wzrok
ktoś chłonie wzrokiem kogoś/coś
ktoś pożera wzrokiem kogoś/coś
ktoś pochłania wzrokiem kogoś/coś
ktoś goni wzrokiem
ktoś gromi wzrokiem kogoś
ktoś mierzy się wzrokiem
ktoś mierzy wzrokiem kogoś/coś
ktoś napasł oczy czymś
ktoś napasł wzrok czymś
ktoś nie odrywa oczu od kogoś/czegoś
ktoś nie odrywa wzroku od kogoś/czegoś
ktoś nie może oderwać wzroku od kogoś/czegoś
ktoś nie spuszcza wzroku z kogoś/czegoś
ktoś nie odrywa oczu od kogoś/czegoś
ktoś nie odrywa wzroku od kogoś/czegoś
ktoś nie może oderwać wzroku od kogoś/czegoś
ktoś nie spuszcza wzroku z kogoś/czegoś
ktoś obraca wzrok
ktoś obrócił wzrok
ktoś obrzuca wzrokiem kogoś/coś
ktoś obrzucił wzrokiem kogoś/coś
ktoś odprowadza wzrokiem kogoś/coś
ktoś odprowadził wzrokiem kogoś/coś
ktoś odwraca wzrok
ktoś odwrócił wzrok
ktoś ogarnął spojrzeniem kogoś/coś
ktoś ogarnął wzrokiem kogoś/coś
ktoś ogarnia spojrzeniem kogoś/coś
ktoś ogarnia wzrokiem kogoś/coś
ktoś omiata wzrokiem coś/kogoś
ktoś prześlizguje się wzrokiem po kimś/czymś
ktoś obiega wzrokiem coś/kogoś
ktoś omija wzrokiem kogoś/coś
ktoś omiótł wzrokiem coś/kogoś
ktoś obiegł wzrokiem coś/kogoś
ktoś obwiódł wzrokiem po kimś/czymś
ktoś prześlizgnął się wzrokiem po kimś/czymś
ktoś pasie oczy czymś
ktoś pasie wzrok czymś
ktoś powiódł wzrokiem po kimś/czymś
ktoś potoczył wzrokiem
ktoś pożera się wzrokiem
ktoś przesunął wzrokiem po kimś/czymś
ktoś przesunął wzrok
ktoś przesuwa wzrokiem po kimś/czymś
ktoś przesuwa wzrok
ktoś sunie wzrokiem
ktoś przewierca wzrokiem kogoś/coś
ktoś sonduje wzrokiem kogoś
ktoś obmacuje wzrokiem kogoś/coś
ktoś przeszywa wzrokiem kogoś
ktoś wpija się wzrokiem w kogoś/coś
ktoś świdruje wzrokiem kogoś
ktoś przewiercił wzrokiem kogoś/coś
ktoś wpił się wzrokiem w kogoś/coś
ktoś obmacał wzrokiem kogoś/coś
ktoś prześwidrował wzrokiem kogoś
ktoś przeszył wzrokiem kogoś
ktoś rozbiera kogoś wzrokiem
ktoś sięga wzrokiem
ktoś sięgnął wzrokiem
ktoś spotkał czyjś wzrok
ktoś napotkał czyjś wzrok
ktoś spotyka czyjś wzrok
ktoś napotyka czyjś wzrok
ktoś wodzi wzrokiem po kimś/czymś
ktoś toczy wzrokiem
ktoś wiedzie wzrokiem po kimś/czymś
ktoś ucieka wzrokiem
ktoś umyka wzrokiem
ktoś uciekł wzrokiem
ktoś umknął wzrokiem
ktoś wbija wzrok w kogoś/coś
ktoś wpija wzrok w kogoś/coś
ktoś wbił wzrok w kogoś/coś
ktoś utkwił wzrok w kimś/czymś
ktoś wpił wzrok w kogoś/coś
ktoś wodzi wzrokiem po kimś/czymś
ktoś toczy wzrokiem
ktoś wiedzie wzrokiem po kimś/czymś
ktoś wodzi wzrokiem za kimś/czymś
ktoś zabija wzrokiem kogoś
ktoś zabił wzrokiem kogoś
ktoś zahacza wzrokiem o kogoś/coś
ktoś zawadza wzrokiem o kogoś/coś
ktoś zahaczył wzrokiem o kogoś/coś
ktoś zawadził wzrokiem o kogoś/coś
ktoś zatapia wzrok w czymś/kimś
ktoś topi wzrok w czymś/kimś
ktoś wtapia wzrok w kogoś/coś
ktoś zatopił wzrok w czymś/kimś
ktoś utopił wzrok w czymś/kimś
ktoś wtopił wzrok w kogoś/coś
ktoś zatrzymał wzrok na czymś/kimś
ktoś zatrzymuje wzrok na czymś/kimś
ktoś zawiesił wzrok na kimś/czymś
ktoś zawisł wzrokiem na kimś/czymś
ktoś zawiesza wzrok na kimś/czymś
ktoś zgromił wzrokiem kogoś
ktoś zmierzył się wzrokiem
ktoś zmierzył wzrokiem kogoś/coś
ktoś zmierzył wzrokiem kogoś/coś
lepkie spojrzenie
lepki wzrok
oczy zachodzą mgłą komuś
mgła przesłania wzrok komuś
powłóczyste spojrzenie
powłóczysty wzrok
rozbiegane oczy
rozbiegany wzrok
sokole oko
sokoli wzrok
jastrzębi wzrok
orli wzrok
wzrok bazyliszka
wzrok czyjś biegnie
wzrok czyjś powędrował
wzrok czyjś pobiegł
wzrok czyjś przeszył kogoś
wzrok czyjś przeszywa kogoś
wzrok czyjś zatrzymał się na kimś/czymś
wzrok czyjś spoczął na kimś/czymś
wzrok czyjś zatrzymuje się na kimś/czymś
wzrok czyjś spoczywa na kimś/czymś
wzrok dziki, suknia plugawa
wzrok sięga
wzrok sięgnął
Data ostatniej modyfikacji: 09.06.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj