Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Pochodzenie
Etymologia niejasna. Dokładne odpowiedniki poświadczone są w ros. sermjága, ukr. serm'jaha, brus. sjarmjáha. Brück ze względu na szary kolor sukmany próbował powiązać z litew. šìrmas 'siwy, szary, siwiejący, popielaty'
1. ubranie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- chłopska; biała, szara; zgrzebna siermięga
Cytaty
|
Z wyglądu przypominała przecież polską wieśniaczkę. Wrażenie to potęgowała jej zgrzebna siermięga. źródło: NKJP: Adam Czerniawski: Narracje ormiańskie, 2003 |
|
|
Często jakiś chłop w białej siermiędze przedzierał się pomiędzy nimi, by postawić świecę przed ikoną. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Byli utytłani błotem i zarośnięci, ubrani w chłopskie siermięgi, z narzuconymi na wierzch kamizelami z owczych skór. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002 |
|
|
Tabakierka już nie pozłocista, ale lipowa czy brzozowa, znalazła przytułek w mieszczańskich czamarach i chłopskich siermięgach, które jej długo dochowają wierności. źródło: NKJP: Stanisław Wasylewski: Życie polskie w XIX wieku, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siermięga |
siermięgi |
|
| D. | siermięgi |
siermięg |
|
| C. | siermiędze |
siermięgom |
|
| B. | siermięgę |
siermięgi |
|
| N. | siermięgą |
siermięgami |
|
| Ms. | siermiędze |
siermięgach |
|
| W. | siermięgo |
siermięgi |
2.a cecha
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Cytaty
|
Siermięga dnia powszedniego, kierat obowiązków - czy nie za ciężki? Współpraca bardzo by pomogła. źródło: NKJP: Horoskop, Dziennik Polski, 1999-07-28 |
|
|
[...] samo ukończenie maratonu to tylko formalność [...]. Trudno jest się dobrze przygotować. Jest to siermięga rannego wstawania, wychodzenia na trening w momencie, kiedy zupełnie nie ma się na to ochoty. źródło: NKJP: Wojciech Wanat: Rok w Monarze, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siermięga |
siermięgi |
|
| D. | siermięgi |
siermięg |
|
| C. | siermiędze |
siermięgom |
|
| B. | siermięgę |
siermięgi |
|
| N. | siermięgą |
siermięgami |
|
| Ms. | siermiędze |
siermięgach |
|
| W. | siermięgo |
siermięgi |
Inne uwagi
Zwykle lp
2.b przejaw cechy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- codzienna siermięga
Cytaty
|
Ciężka siermięga, harówa, średnie układy w pracy - kierują Twoją wyobraźnię ku marzeniom. źródło: NKJP: Horoskop, Dziennik Polski, 2000-03-18 |
|
|
Z czasem zmieniały się zlecenia, jakie dostawałem - zamiast mycia okien pojawiało się zbierania kwiatów do pokoju. Prócz tego była jeszcze codzienna siermięga - odkurz pokój, wynieś sieci, umyj kubek, zrób herbatę. źródło: NKJP: Wojciech Wanat: Rok w Monarze, 2006 |
|
|
Na sztalugi nie mogę patrzeć [...], spokój znajduję właściwie tylko w oczach moich córeczek. Tam tli się coś nieoczekiwanego, co przeziera przez codzienną siermięgę, daje wytchnienie, nie pozwala do końca dać się powalić. źródło: NKJP: Wojciech Chmielewski: Kawa u Doroty, 2010 |
|
|
Jest to szpital, jakich w kraju tysiące, z postpeerelowską siermięgą, ale też ludzkim stosunkiem do pacjentek i ich rodzin. źródło: NKJP: Anna Grużewska: Telewizyjne dzieci, Polityka, 2000-03-04 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siermięga |
siermięgi |
|
| D. | siermięgi |
siermięg |
|
| C. | siermiędze |
siermięgom |
|
| B. | siermięgę |
siermięgi |
|
| N. | siermięgą |
siermięgami |
|
| Ms. | siermiędze |
siermięgach |
|
| W. | siermięgo |
siermięgi |
3. oferma
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
Relacje znaczeniowe
Cytaty
|
- I jaki on inżynier, ta siermięga po socjalistycznej zawodówce! − zaperzył się Bażant. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002 |
|
|
[...] nie trzeba było mu pomagać, dzielnie sam lał tego siermięgę [...], co pewnie był zawalidrogą i należało mu się manto. źródło: Internet: wiadomosci.onet.pl |
|
|
Precz z tym siermięgą i pajacem. źródło: Internet: pl-pl.facebook.com |
|
|
Najbardziej boli was prawda o was samych. [...] Faktycznie jesteście tylko żałosnymi siermięgami [...]. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | siermięga |
siermięgi |
|
| D. | siermięgi |
siermięg |
|
| C. | siermiędze |
siermięgom |
|
| B. | siermięgę |
siermięgi |
|
| N. | siermięgą |
siermięgami |
|
| Ms. | siermiędze |
siermięgach |
|
| W. | siermięgo |
siermięgi |
Inne uwagi
Gdy wyraz odnosi się tylko do osób płci żeńskiej, używa się r.ż., D. lm siermięg , B. lm
siermięgi . Gdy zaś odnosi się do osoby/osób płci męskiej, do grupy osób obojga płci albo do osoby/osób bez wskazania na płeć, używa się r. m1, D. i B. lm siermięgów lub r. ż, D. lm siermięg , B. lm siermięgi