Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *vozъ 'to, czym coś wiezie, przewozi', 'to, co się wiezie, przewożony ładunek'
W etymologicznej więzi z psł. wieźć (zob.).
1.a konny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- cyrkowy, góralski; lekki, ładowny wóz; wóz drabiniasty, konny
- wóz chłopa; wozy kupców
- wóz bez dyszla, bez koni
- wóz z amunicją, z arbuzami, z cegłą, z drewnem, z jabłkami, z kapustą, z meblami, z piaskiem, z sianem , z towarami, z węglem, z ziemniakami, z żywnością, ze zbożem; z dyszlem, z koniem
- boki, dyszel, koła, tył; naprawa; przejazd stuk wozu
- jazda, podjazd, przejazd, przejażdżka, wyprawa
- jazda, ludzie, miejsca na wozie
- wóz jedzie
- ciągnąć, pchać, zabrać wóz
- dojechać, jechać, przejechać, przejeżdżać, uciekać wozem
- ładować, siadać, załadować na wóz; napadać na wozy
- jechać, siedzieć, wieźć, wjeżdżać na wozie; mieszkać w wozie
Cytaty
|
Już sam przejazd wozami konnymi ze Słowacji do Niedzicy dostarczył niezapomnianych wrażeń. źródło: NKJP: (TEZ): Krok w stronę Unii, Dziennik Polski, 2002-09-16 |
|
|
Około godziny 16.50 52-letni rolnik przygotowywał wóz z końmi do prac polowych. źródło: NKJP: (ACZ): Konie szalały po ulicach, Nowiny Raciborskie, 2008-10-07 |
|
|
Największą jednak atrakcją była przejażdżka wozem konnym po sołectwie [...] źródło: NKJP: (MB): Dla mam i dzieci, Nakielski Czas, 2007-05-30 |
|
|
Co zapamiętałeś z getta warszawskiego? Konia ciągnącego wóz z naszymi rzeczami, gdy przeprowadzaliśmy się z jednego mieszkania do drugiego. źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005 |
|
|
Jechali na wozach przykrytych namiotami, z całymi rodzinami i dobytkiem, żywym i martwym. źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wóz |
wozy |
|
| D. | wozu |
wozów |
|
| C. | wozowi |
wozom |
|
| B. | wóz |
wozy |
|
| N. | wozem |
wozami |
|
| Ms. | wozie |
wozach |
|
| W. | wozie |
wozy |
1.b ładunek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Połączenia
- wóz chleba, kaszanki, drewna, drzewa, kamieni, pszenicy, słomy; wozy zboża, żyta; dwa wozy kamienia, pszenicy, siana
Cytaty
|
Monarcha nadał też sołtysowi prawo poboru szóstego grosza z czynszów kmiecych oraz trzeciego z kar sądowych, dalej dwóch wozów siana i korzystania z drzewa potrzebnego na wyrób sprzętów i wznoszenie budynków. źródło: NKJP: Stanisław Marian Zajączkowski: Lokacje osad wiejskich na prawie niemieckim na obszarze przedrozbiorowego powiatu łęczyckiego do lat siedemdziesiątych szesnastego wieku, 2003 |
|
|
Pokiwali głowami, przeprosili i na drugi dzień przywieźli mi z ligenszaftu cały wóz słomy. Brudnej, bo brudnej, ale nieważne. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2006 |
|
|
[...] za cebulkę tulipana «Wice-król» [...] płacono w naturaliach, jak następuje: 2 wozy pszenicy, 4 wozy żyta, 4 tłuste woły, 8 tłustych świń, 12 tłustych owiec, 2 beczki wina [...]. źródło: NKJP: Michał Komar: Bestiariusz codzienny, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wóz |
wozy |
|
| D. | wozu |
wozów |
|
| C. | wozowi |
wozom |
|
| B. | wóz |
wozy |
|
| N. | wozem |
wozami |
|
| Ms. | wozie |
wozach |
|
| W. | wozie |
wozy |
2. specjalny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | samochód |
Połączenia
- wóz amunicyjny, bojowy, gaśniczy, transmisyjny; wozy asenizacyjne, pancerne, patrolowe, policyjne, pożarnicze, ratownicze, ratunkowe, strażacki, wojskowe
- wóz dowódcy, jednostki ratowniczo-gaśniczej, piechoty, pogotowia strażackiego, technicznego, ratownictwa chemicznego, drogowego, technicznego, służb (ratunkowych), straży ogniowej, pożarnej, telewizji, żandarmerii (wojskowej); wozy zabezpieczenia technicznego
- wóz dla OSP, dla strażaków, dla straży, dla wojska
- wóz z armatką, z drabiną, z wideorejestratorem, z wysięgnikiem
- wóz o napędzie gąsienicowym
- dowódca, kierowca; dokumenty, zakup; budowa, dach, kabina, koła, przód, zasobnik; sygnał; replika wozu; kolumna, kordon, stan; syreny wozów
- dojazd, przejażdżka, przeprawa, wyjazd, wywóz wozem
- kluczyki, przyczepka do wozu; garaże dla wozów; części do wozów
- jazda na wozie; miejsce, szyby w wozie
- wóz dojeżdża, jedzie, podjeżdża, wjedzie, zjeżdża
- kupić/kupować, otrzymać, zakupić; parkować, prowadzić, wyprowadzić wóz
- dowozić, jechać, kierować, pojechać, przyjechać, uciekać, wjechać, zajeżdżać; dysponować wozem
- wejść do wozu; wysiąść/wysiadać z wozu
- czekać na wóz
- siedzieć w wozie
Cytaty
|
W akcji biorą udział 3 wozy gaśnicze i 2 sekcje specjalne straży, czyli wóz z drabiną i podnośnikiem hydraulicznym [...]. źródło: NKJP: (SIE): Trochę za mało dymu, Dziennik Polski, 2001-06-19 |
|
|
Wreszcie dowódca wozów plut. podch. „Szary Wilk” dał rozkaz wyjazdu. źródło: NKJP: Jan Tarczyński: Improwizowany samochód pancerny „Kubuś” (Powiśle), 2005 |
|
|
Kiedyś żołnierze wjechali wozami pancernymi na pole za wsią i zabili osiemnaście krów. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
|
|
Strażacy z Nędzy dysponują wozem marki Magirus-Deutz typ 232 o pojemności zbiornika 4950 litrów wody. źródło: NKJP: (W): Pomogły znajomości, Nowiny Raciborskie, 2005-01-04 |
|
|
Czekamy na wóz Służby Ruchu, na pogotowie. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977-79 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wóz |
wozy |
|
| D. | wozu |
wozów |
|
| C. | wozowi |
wozom |
|
| B. | wóz |
wozy |
|
| N. | wozem |
wozami |
|
| Ms. | wozie |
wozach |
|
| W. | wozie |
wozy |
3. samochód
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Relacje znaczeniowe
Połączenia
- luksusowy, nowoczesny, sportowy, szybki, terenowy wóz
- wóz na sprzedaż, na złom
- wóz z napędem hybrydowym, z napędem na wszystkie koła, na cztery koła
- kierowca, właściciel; karta, kupno, rejestracja; naprawa; drzwi, koła, maska, szyby, wnętrze wozu
- kluczyki od wozu; pasażer z wozu
- wóz jedzie, nadjeżdża
- kupić, sprzedać; prowadzić, wyprowadzić, wziąć, zabrać; rozwalić, skraść wóz
- jechać, kierować, podjeżdżać, wjechać, zajechać wozem
- skraść portfel, radioodtwarzacz, wyskoczyć z wozu
- siedzieć w wozie
Cytaty
|
Prawie 10 proc. sprzedawanych samochodów to luksusowe wozy z importu [...]. źródło: NKJP: Motowieści: Magazyn nr 18 dodatek do Gazety Wyborczej , 1993-07-02 |
|
|
A co ja mam zrobić, dzisiaj kończy mi się tymczasowa rejestracja wozu, a jutro wyjeżdżam na urlop. źródło: NKJP: Agata Kowalczyk: Paraliż w Ratuszu, Echo Dnia, 2004-07-03 |
|
|
Wieczorem zajechał wóz, wysiadło dwóch facetów w czarnych gumowych płaszczach i wyprowadzili księdza. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971 |
|
|
Po zajęciu miejsca za kierownicą mamy poczucie, iż rzeczywiście siedzimy w wozie terenowym. źródło: NKJP: Maciej Stanisławski: Demolka, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wóz |
wozy |
|
| D. | wozu |
wozów |
|
| C. | wozowi |
wozom |
|
| B. | wóz |
wozy |
|
| N. | wozem |
wozami |
|
| Ms. | wozie |
wozach |
|
| W. | wozie |
wozy |
4. wagon tramwaju
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- pierwszy, tylny wóz
Cytaty
|
Poważnemu uszkodzeniu uległ pierwszy wóz tramwaju 3 (pogięte blachy, skrzywiony cały pojazd, wybite szyby), także częściowo wagon 34. źródło: NKJP: Zniszczone tramwaje, Dziennik Polski, 1998-08-24 |
|
|
W marcu zostaliśmy uprzedzeni, że po kilku lokalnych potyczkach między młodzieżą z Rakowca i Książa Małego - np. w tylnych wozach tramwajów linii 3, 5 i 19 - szykowana jest otwarta bitwa. źródło: NKJP: Paweł Kocięba-Żabski, Gazeta Wyborcza, 1992-07-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wóz |
wozy |
|
| D. | wozu |
wozów |
|
| C. | wozowi |
wozom |
|
| B. | wóz |
wozy |
|
| N. | wozem |
wozami |
|
| Ms. | wozie |
wozach |
|
| W. | wozie |
wozy |