przywyknąć

  • zacząć uważać jakieś sytuacje, osoby lub rzeczy za zwyczajne i normalne pod wpływem dłuższego kontaktu z nimi
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Ocena i wartościowanie

    wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

    • ludzie, Polacy przywykli; oczy przywykły
    • przywyknąć do sytuacji, do warunków; do pracy, do życia w luksusie; do luksusu; do samotności; do atmosfery; do języka, do kuchni; do mroku, do widoku czegoś
    • przywyknąć od dzieciństwa, od dziecka
    • szybko przywyknąć
    • musieć, zdążyć przywyknąć
  • Polacy przywykli, że każdej uroczystości rodzinnej, koleżeńskiej, zawodowej czy jubileuszowej towarzyszy alkohol.

    źródło: NKJP: Jolanta Talarczyk: Wodzirej nie tańczy, Dziennik Zachodni, 2003-04-18

    Przywykł do nienormowanego czasu pracy, bo nie miał innego wyjścia [...].

    źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009

    Zanim jego oczy przywykły do mroku, letnia noc otuliła go szczelnie, zagarnęła miękko, jak nurt wody zagarnia pływaka.

    źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962

    Dziwne, że lgnęli akurat do Profesora. Może dlatego że obcy. [...] Ale to właśnie dzięki niemu przywykli również do Janka.

    źródło: NKJP: Daniel Odija: Kronika umarłych, 2010

    Taka sytuacja literatury nie jest w zasadzie zupełną nowością, zwłaszcza w Polsce, gdzie od kilku pokoleń krytyka i czytelnicy przywykli oceniać literaturę z punktu widzenia użyteczności społecznej.

    źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Klimat życia i klimat literatury: 1948-1967, 2001

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. przywyknę
    przywykniemy
    2 os. przywykniesz
    przywykniecie
    3 os. przywyknie
    przywykną

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. przywykłem
    +(e)m przywykł
    przywykłam
    +(e)m przywykła
    przywykłom
    +(e)m przywykło
    przywykliśmy
    +(e)śmy przywykli
    przywykłyśmy
    +(e)śmy przywykły
    2 os. przywykłeś
    +(e)ś przywykł
    przywykłaś
    +(e)ś przywykła
    przywykłoś
    +(e)ś przywykło
    przywykliście
    +(e)ście przywykli
    przywykłyście
    +(e)ście przywykły
    3 os. przywykł
    przywykła
    przywykło
    przywykli
    przywykły

    bezosobnik: przywyknięto

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. przywyknijmy
    2 os. przywyknij
    przywyknijcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. przywykłbym
    bym przywykł
    przywykłabym
    bym przywykła
    przywykłobym
    bym przywykło
    przywyklibyśmy
    byśmy przywykli
    przywykłybyśmy
    byśmy przywykły
    2 os. przywykłbyś
    byś przywykł
    przywykłabyś
    byś przywykła
    przywykłobyś
    byś przywykło
    przywyklibyście
    byście przywykli
    przywykłybyście
    byście przywykły
    3 os. przywykłby
    by przywykł
    przywykłaby
    by przywykła
    przywykłoby
    by przywykło
    przywykliby
    by przywykli
    przywykłyby
    by przywykły

    bezosobnik: przywyknięto by

    bezokolicznik: przywyknąć

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: przywykłszy

    gerundium: przywyknięcie

    odpowiednik aspektowy: przywykać

  • bez ograniczeń + przywyknąć +
    (do KOGO/CZEGO)
    bez ograniczeń + przywyknąć +
    BEZOKOLICZNIK
    bez ograniczeń + przywyknąć +
    (że ZDANIE)
  • Czasownik z przedrostkiem przy- od psł. *vyknǫti 'zaczynać się przyzwyczajać, nabierać przyzwyczajenia, nawyku, wprawy, uczyć się czegoś'

CHRONOLOGIZACJA:
1 połowa XVI w., SPXVI
Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2016